De beschavingsindex in Vlaanderen is 5,7

In de politieke wereld groeit langzaam het bewustzijn dat het BNP niet de ideale maatstaf is om het welzijn van een samenleving te meten. Een aantal landen werken daarom met een index die het Bruto Nationale Geluk meet: een combinatie van  allerlei parameters die een indicatie zijn van het welzijn van de mensen.

In het kader van een boek waar ik momenteel aan werk, sprak ik met een verantwoordelijke bij uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts. Zij hebben onder meer  het laatste boek van Rudi Vranckx, Oorlog om de Geesten in portefeuille. Verkochte exemplaren: 20.000

Dezelfde dag zag ik in de krant de kijkcijfers (gluurcijfers?) voor Temptation Island: 360.000.

Als elke week 360.000 mensen bereid zijn om een half uur te besteden om naar een programma te kijken dat een antwoord zoekt op een even voorspelbare  vraag als: zou de kat de muis opeten als ze samen in een hokje zitten en zo ja, hoe lang zal de muis dan piepen en hoeveel bloed zal er vloeien en hoe zullen de andere muizen hierop reageren? 

Terwijl amper 20.000 mensen tijd willen maken om de oorlog van angst en argwaan te begrijpen, dan zegt dat naar mijn gevoel veel over het beschavingsniveau van de samenleving.

Daarom mijn conclusie: de beschavingsindex is in Vlaanderen: 5,7 procent (20.000/350.000 x 100 = 5,7)

Mijmeren bij een ballonnetje

Het was tijdens het beluisteren van de grootmeester Toon Hermans, die lyrisch zingt over een "b'llontje in de lucht, aan een touwtje…" dat volgende gedachte mij overviel.

Informatie-obesitas
Ons onderwijs -en bij uitbreiding onze samenleving- hecht veel belang aan het verzamelen en verspreiden van kennis: het weten.  De lijvige weekendkranten die hier naast me liggen, met al hun bijlagen zijn maar een van de vele voorbeelden van die informatie-obesitas.  Dan heb ik het nog niet over de vele journaals, nieuwsuitzendingen, documentaires, duidings- en achtergrondprogramma’s op radio, televisie en online. Of de “crap” op Twitter, Facebook en consoorten.

De buitenkant
Kennis is de vulling van de ballon, de binnenkant. Niet onbelangrijk. Maar de echte waarde van de kennis is dat ze ons bewust kan maken van de buitenkant van de ballon: daar waar de ballon het niet-weten raakt.

En weet je wat zo leuk is: eens je dat beseft, zie je dat hoe groter de ballon wordt, hoe groter ook het raakvlak met het niet-weten, het onbekende. En het is precies dat inzicht dat mij beroert en ontroert.

Het niets

In onze eeuwige honger om de binnenkant van de ballon te vullen, blijft er geen tijd meer over om in contact te komen met het niets, de leegte, de stilte van de buitenkant. Bij het mijmeren werd ik overvallen door een quasi metafysische gedachte: “Iets wat bestaat noemen we ‘iets’. Het niets bestaat, dus het niets is  iets.”

Intussen zijn we er dankzij de wetenschappelijke kennis ook in geslaagd om de golvingen in het niets te meten: de zwaartekracht golven. Een golving afkomstig van twee zwarte gaten die enkele miljarden jaren geleden mekaar verzwolgen hebben. Dit en de ontdekking van het Higgsdeeljte maakt mij even lyrisch als het ballonnetje van Toon.

Pas als we de waarde van het niets (niet doen, niet plannen, niet oordelen) in eer herstellen, laten we toe dat er een nieuw iets “ontstaat”. In mijn meditatie word ik mij soms bewust van dit zwangere niets….

Dit zijn enkele quotes van Jon Kabat-Zinn die ik meepikte tijdens de mindfulness summit.

Be an inner peace activist.

Be aware that you are alive.

Your live is more than your to do list.

I am not enough yet, means turning away from what you are instead of turning in.

Meditation is about discipline and trust.

What looks like nothing is so important.

You sit through thick and thin.

It’s not a waste of time. 

It’s about being in the moment, instead of missing it.

What you really change is your relationship to your stress.

Start your day by waking up, 

not just by stepping into your auto-pilot.

Somebody asked me what my thoughts were about live after death.

I told him I was more interested in life before death.

Mindfulness is about relationality: 

what is your relationship to whatever unfolds in this moment? 

That’s where the freedom is.

Life is one big ocean. 

I am just a wave. 

We are all interconnected.

Do you believe mindfulness can change the world?

No, I don’t believe it: I know it. 

If you change, the world has already changed.

We need to wake up as a species.

Sitting in meditation is essential, but not sufficient.

Welke van deze 7 sterren bepalen jouw koers?

Ik heb het niet over de Sterren op de Dansvloer. Ook niet over andere pop- of filmsterren. Ik heb het over de sterren die je begeleiden op je levenskoers.

Tijdens zijn praatje ter inleiding van onze Stiltedag met de Metanoia Mindfulness Fellows afgelopen woensdag, gebruikte Björn het voorbeeld van hoe, in de oudheid, de zeevaarders de sterren gebruikten om hun koers te bepalen.  Zij wilden de sterren niet bereiken, ze waren een hulpmiddel om op koers te blijven.

Hij nodigde ons uit om de dag in stilte te benutten om een zevental basiswaarden te onderzoeken, die volgens Jon Kabat-Zinn onderliggend zijn aan een mindful leven.

1.     Geduld: ben ik geduldig met mezelf en anderen? Wanneer ervaar ik ongeduld? Waarom ervaar ik dan ongeduld? Wat doet dat gebrek aan geduld met mij?

2.     Vertrouwen: heb ik voldoende zelfvertrouwen? Hoe uit mijn zelfvertrouwen zich. Ben ik voldoende alert voor blind, naïef vertrouwen?

3.     Oordeel loos: hoe snel heb ik mijn oordelen klaar? Ben ik me bewust van dat oordelen en veroordelen? Hoe kleuren mijn oordelen mijn gedrag?

4.     Niet-streven: hoe fanatiek en obsessioneel streef ik bepaalde zaken na? Wat is mijn onderliggende motivatie, mijn verlangen?

5.     Beginner’s mind: ben ik bereid om telkens opnieuw te kijken, alsof het de eerste keer is, met een frisse, heldere blik?

6.     Loslaten: aan welke verlangens, oordelen, situaties zit ik krampachtig vast? Hoe voelt dat?   Welke emoties schuilen daaronder? Wat houdt me tegen om dit los te laten?

7.     Dankbaarheid: waarvoor ben ik vooral dankbaar? Sta ik daar voldoende bij stil? Wat doe ik om die dankbaarheid te uiten, zowel naar mezelf als naar de anderen?

Tijdens de nabespreking bleek dat de Niksendoendag (zoals Björn -geïnspireerd door zijn zoontje- deze dag noemt), in werkelijkheid voor de meesten een dag was van hard geestelijk labeur.

Vooral het loslaten bleek voor sommigen een behoorlijke uitdaging.

“Ik ben boos over bepaalde situaties die onrechtvaardig zijn en ik wil die boosheid niet loslaten. Want als ik ze loslaat word ik apathisch.”

De dubbele raad van Björn: boosheid met boosheid beantwoorden is meestal niet de juiste aanpak. Door de boosheid te zien en recht in de ogen te kijken kan je ze misschien transformeren in terechte verontwaardiging. Dit is dan wellicht een betere, constructievere voedingsbodem voor je gedrag. Loslaten hoeft dan niet te betekenen dat je onverschillig wordt.

Anderen kregen die dag “creativity attacks” en krabbelden tussen het oefenen door naarstig in hun notaboekjes.

Zelfs kende ik al de body scan, maar voor mij was deze “value scan”  weerom een verrijkende ervaring.