19 jaar meditatie-ervaring in 1300 woorden
Mijn eerste meditatiesessie was op 21 maart
1997. Ik weet de datum nog zo goed omdat die dag nu eenmaal de lente begint.
Wist ik veel waar die eerste schuchtere stap me heen zou voeren. Ik begon met
TM (transcendente meditatie). Met behulp van een mantra breng je de geest tot
rust en hoop je zo het denken te overstijgen. De techniek is een soort
rustgevende douche voor de geest, wat zeker zijn waarde heeft.
Later ontdekte ik via Jack Kornfield de
vipassana meditatie, wat naar mijn mening een rijkere praktijk is omdat dit
nuttig is op het moment zelf dat de modder je om de oren vliegt. Je hoeft niet
te wachten tot je later op de dag een douche kan nemen.
De vipassana meditatie vormt de basis van wat
vandaag gemeenzaam mindfulness wordt genoemd.
Mijn hoogst persoonlijke (en dus wellicht niet
veralgemeenbare) ervaring van 19 jaar meditatiepraktijk wil ik hier graag met
je delen.
Invloed van tijd en ruimte
De plek waar ik mediteer en het tijdstip
waarop ik mediteer hebben een invloed op mijn meditatie-ervaring.
’s Ochtends is mijn geest zeer alert (wellicht
omdat ik mezelf meestal voldoende uren slaap gun), waardoor ik vaak overvallen
wordt door een ideeënorkaan.
’s Avonds is mijn geest (en ook soms mijn
lichaam) vermoeider, waardoor ik iets meer wilskracht moet opbrengen om te gaan
zitten in plaats van willoos voor tv te blijven hangen (en me over te geven aan
wat Jon Kabat-Zinn “kauwgom voor de geest” noemt. En iedereen weet dat kauwgom
niet echt voedzaam is.) Meestal ervaar ik dat mijn avondmeditatie lijziger
verloopt, maar dat ik me na de sessie doorgaans kwieker en energetischer voel
dan voordoen.
Als ik buiten in de tuin mediteer is de
ervaring helemaal anders dan in mijn vertrouwde meditatiekamer. De tuin is een
orgie van geluiden (het klateren van de borrelsteen aan de vijver, het gekir en
gekwetter van duiven en vogels, het gezoem in de verte van het verkeer op de
ringweg). Soms heb ik de indruk dat mijn lichaam en mijn geest één worden met de natuur, zoals een suikerklontje oplost
en één wordt met de kop koffie of thee.
Het feit of ik alleen oefen of samen met
anderen heeft eveneens een invloed op de ervaring. Als wij met ons groepje van
de Metanoia Mindfulness Fellows (waarvan ik de meesten amper ken) een hele dag
in stilte samenzitten in de knusse, intieme Zendo in de Stiltehoeve in Damme,
ervaar ik zelfs met gesloten ogen de energie die in de kamer vibreert. Als ik
bij de stapmeditatie vanuit mijn ooghoeken zie hoe mijn tochtgenoten, elk op
hun manier, op hun eigen tempo en met hun eigen stijl, in stilte door de ruimte
schrijden, ervaar ik een sterke verbondenheid. Wij zijn lijfelijk en geestelijk
één in ons zoeken naar vrede en aanvaarding van onszelf. Het is letterlijk een
stille vredesmars, zonder slogans of protestborden. Het is een tocht om de
vrede in onszelf te vinden.
Hulpmiddelen helpen
Vroeger mediteerde ik bijna uitsluitend zonder
auditieve begeleiding en dan was het vaak moeilijk om de discipline op te
brengen om te gaan zitten. Ik gebruikte enkel af en toe de CD’s van Jon.
Het ontdekken van enkele meditatie apps heeft
mijn meditatiepraktijk duidelijk versterkt. Aanvankelijk gebruikte ik enkel
buddify, wat leuk is omdat je via een menu kan kiezen welk soort meditatie het
best aansluit bij je situatie op dat
moment: ontwaken, gestrest, in de natuur, een werkpauze, hevige emoties…
Sinds Björn mij de Insight Timer aanraadde is
dat mijn vaste meditatie tochtgenoot. Ik hou van deze app om meerdere redenen.
Ik kan bij elke sessie opteren of ik een begeleide (guided) mediatie doe of dat
ik kies voor een van de 5 door mijzelf vooraf ingestelde meditatietijden (3
minuten, 10 minuten, 15 minuten, 20 minuten, 30 minuten) met de door mij
gekozen start- en eindgong. Voor de begeleide sessies is er een rijk aanbod aan
verschillende soorten oefeningen in verschillende talen (ook Nederlands). Van
de zeer esoterische, bijna hypnotiserende sessies met zweverige muziek (niet
echt my cup of tea), tot de zeer intense inzichtelijke oefeningen. De mens is
wat hij is en hij houdt nu eenmaal van variatie en ontdekken. Ik heb zelf een
tiental van mijn SLOW oefeningen op de Insight Timer gezet.
Ook leuk aan de Insight Timer is dat ik kan
zien hoeveel mensen er op dat eigenste moment met mij aan het mediteren zijn en
of daar vrienden bij zijn. Ik ben ook aangemeld bij een drietal groepen:
de groep van de Itam trainers, de groep van de Metanoa Mindfulness Fellows en
mijn eigen SLOW tochtgenoten groep. Als trainer is het bemoedigend te zien wie
van je tochtgenoten regelmatig oefent, welke oefeningen ze gebruiken om op die
manier zelfs nieuwe oefeningen te ontdekken.
Deze “digitale” verbondenheid is voor mij een
extra stimulans en ik ervaar dat ik nu veel regelmatiger (kort of lang) oefen.
Het feit dat de Insight Timer mij de kans
biedt om de statistieken van mijn meditatie “prestaties” te raadplegen is leuk,
maar ik gebruik het amper. Het is gaat wat in tegen de geest van het
niet-streven, toch één van de essentiële kwaliteiten van de mindfulness
praktijk.
Modderbad of parelsnoer?
Zelfs met een vrij regelmatige meditatiepraktijk,
is het telkens een open vraag hoe de sessie zal verlopen. Ik voel wel dat ik na
al die jaren een fundament heb ontwikkeld waar ik kan op terugvallen. Dat is
mijn mindfulness baseline. Die “matras” is in vergelijking met vroeger
duidelijker aanwezig en dat geeft toch wel een zekere gemoedsrust. Ik weet dat,
zoals hoger gezegd, de context (tijd en plaats) en mijn gemoedsgesteldheid op dat
moment invloed hebben op hoe de sessie zal verlopen. Toch waag ik de sprong
in het onbekende omdat ik weet dat die matras er is.
Dat ervaar ik zeer duidelijk tijdens onze zes
wekelijkse stiltedag met de Metanoia Mindfulness Fellows. Vier jaar geleden
toen we er mee begonnen was er bij aanvang de bezorgdheid: ga ik dit aankunnen.
Nu kijk ik telkens nieuwsgierig uit naar wat dit stiltebad mij zal brengen. Ik
weet intussen dat dit proces van verstillen en vertragen onvermijdelijk leidt
tot verdieping (de V3 trap). De verrassing is te zien wat ik in die diepte zal
aantreffen: een aantal oesters met stralende parels waarvan ik een mooi snoer
kan maken of een dikke laag plakkende modder?
De uitdaging bestaat erin niet te starten met
het verlangen om weer een parelsnoer te vinden en als ik er een vind om me er
niet aan te hechten. Net zo min als om
te starten met de hoop dat er geen modderbad zal zijn en zeker niet aan
modderworstelen te doen als dat wel zo is.
De mindfulness kwantumsprong
Vooral bemoedigend is de ervaring dat ik er af
en toe toch in slaag om de mindfulness kwantumsprong te maken en de
mindfulness valkuil te vermijden.
De minfulness valkuil is, als dingen niet
lopen zoals gewenst, tegen mezelf zeggen: ik wou dat ik nu al op mijn
kussen of mijn stoel kon zitten om in de perfecte omstandigheden hieraan te
ontsnappen.
De
mindfulness kwantumsprong is beseffen dat- en de vaardigheid hebben om net
op het moment dat de dingen niet lopen zoals ik had gehoopt, mijn vleugels te
spreiden om dan als een arend hoog in de weidse ruime van mijn geest te kijken
naar wat ik nu ervaar (eerste vleugel) en hoe ik reageer op die ervaring
(tweede vleugel).
Een anekdotisch voorbeeldje: in één van de
SLOW-oefeningen die ik op de Insight Timer heb gezet is op een bepaald moment
in de achtergrond een “ping” hoorbaar van een mail die blijkbaar op mijn pc
binnenkwam toen ik de opname maakte. In de commentaren las ik dat een dame uit
Nederland zich enorm ergerde aan dit “storend” (sic) geluid.
De les van de stalactieten en de stalagmieten
Ooit de groten van Han (of een andere grot)
bezocht en vol verwondering gekeken naar de prachtige kunstwerken die het
insijpelend water, druppeltje voor druppeltje gebouwd heeft?
Zo werkt ook je mindfulness meditatie: elke
sessie is een druppeltje waarvan het effect op dat moment bijna onmerkbaar is.
Maar als je na aan aantal jaren terugkijkt besef je de rijkdom en de diepgang
van deze schijnbaar banale praktijk van nietsdoen.
Daarom mijn advies: blijven oefenen, of zoals
ze in Gent zeggen, nie pleuje!
Van harte
Erik
