donderdag 19 januari 2017

Gisteren liep ik Mitterrand tegen het lijf



Dat gebeurde tijdens onze Stiltedag samen  met tien andere Metanoia Mindfulness Fellows. We begonnen de ochtend met een stapmeditatie. Toen ik zo bewust rechtop ging staan in de prachtige Phil Bosmans zaal en ik door de ramen het weidse polderlandschap zag en het vertrouwde profiel van de kromgebogen populieren, kwam spontaan de gedachte bij me op: “Ik ben benieuwd hoe het vandaag zal zijn om Erik Van Vooren te zijn”? Een dag van zwijgen, voelen van het lichaam en kijken en luisteren naar de stemmetjes in mijn hoofd.

Stapmeditatie als uitdaging
De avond voordien hadden we ook al een korte stap- en zitmeditatie gedaan met de vier mensen die al aangekomen waren. Iemand merkte bij de nabespreking op dat het stappen ’s avonds voor haar meer beklemmend was dan het stappen overdag. Het is effectief zo dat het uitzicht door de ramen wegvalt. Buiten is alles zwart en in dat zwarte kader zie je enkel je eigen spiegelbeeld gereflecteerd. Er is geen landschap, geen ruimte om in te vluchten.

Zelf melde ik aan Björn dat de stapmeditatie voor mij altijd het moeilijkste onderdeel is van de Stiltedag omdat er –in tegenstelling met de zitmeditatie met gesloten ogen- nog zoveel extra prikkels binnenkomen. De beelden van de kamer, de andere mensen, het bewegen van het lichaam. In die zin ligt de stapmeditatie dichter bij de dagelijkse werkelijkheid dan de zitmeditatie.

Bij het stappen heb ik meer moeite om mijn aandacht gefocust te houden. Ik begin met de beweging van de voeten te benoemen als rechts gaat voor, links gaat voor, enz. Als ik dan vaststel dat mijn aandacht gekaapt word gebruik ik een andere manier van aandacht geven om de beweging te observeren: belasten (druk zetten op de ene voet), bewegen (naar voren brengen van de andere voet) en balans (beide voeten op de grond); soms maak ik die beweging nog fijner en benoem ik belasten & bevrijden (omdat het belasten van de ene voet automatisch gepaard gaat met een drukvermindering op de andere voet), bewegen en balans. Onvermijdelijk gaat mijn denkende geest -zonder dat ik het merk- weer met mijn aandacht aan de haal. Dan gebruik ik de ademhaling als hulpmiddel: bij inademen de voet opheffen, bij uitademen de voet neerzetten. Als ik dan weer afdwaal verruim ik mijn aandacht tot het voelen van het lichaam dat in de ruimte beweegt: voeten, benen, knieën, heupen, borstkas, hoofd.

Niet streven?
Björn gaf als opmerking dat die aanpak best OK is, maar dat er toch onbewust een streven onder schuilt: ik wil persé dat mijn aandacht hier blijft. Daarom stelde hij voor dat ik eens zou experimenteren met het opmerken dat de geest weg is, zonder die meteen terug in het gareel te willen brengen.

Dat deed ik dan de volgende dag. De dag die begon met de vraag: “Ik ben benieuwd hoe het vandaag zal zijn om Erik Van Vooren te zijn?”

Ik stapte en merkte op dat mijn geest weer aan het dolen was. “Prima,” fluisterde een stemmetje in mijn hoofd, “ik heb het opgemerkt, en dan? Et alors?” Dat was een bijzonder ingrijpende ervaring, ook al omdat er na die “et alors” een doodse stilte volgde. Geen antwoord. Ik bleef als aan de grond genageld staan. Vertwijfeling: Wat doe ik hier eigenlijk?????? Waartoe dient dit? Waar leidt dit naartoe?

In de namiddag intervisie vertelde ik Björn over mijn ontmoeting met Mitterrand. Waarop Björn antwoorde: “ja, et alors? You have hit rock bottom, my friend. Is dit niet de existentiële vraag? Kijk wat zich aandient.”

Bij de volgende stapmeditatie kwam Mitterand onvermijdelijk weer op mijn pad. Ik stond stil en luisterde naar de stilte, de leegte die volgde op de vraag…. Ik hield op met denken en voelde me een deel van die stilte, een deel van die ruimte. Het werd uiteindelijk een bijna kosmische ervaring want dat wat men Erik Van Vooren noemt, voelde zich één met alles.

Merci, Mitterrand. Als ik ooit iets voor jou kan doen, weet je me te wel vinden

maandag 16 januari 2017

Hoeveel grote blauwe eieren liggen er in uw nest?

Het fijne aan biologen –en in het bijzonder de ethologen die het dierlijk gedrag bestuderen- is dat zij ons regelmatig met de neus op de naakte feiten drukken: dat wij mensen maar een van de vele schakels zijn in het dierenrijk.
Het grote blauwe ei
In zijn inleidende beschouwingen bij de start van onze eerste Stiltedag van het nieuwe jaar had Björn het over verlangen als een van de vijf bekende hindernissen. Om te illustreren dat verlangen een genetisch ingebakken kenmerk is, vertelde hij over een experiment van de bekende Nederlandse etholoog en Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen. Die had in het nest van een bepaalde vogelsoort (waarvan ik de naam niet onthouden heb) naast de eigen blauwe eieren, een extra groot blauw geschilderd ei gelegd. Het diertje negeerde zijn eigen eieren en het stak al zijn energie in dat ene grote blauwe ei. Zelfs al was het ei zo groot dat het diertje er constant afgleed, dan nog bleef het verwoede pogingen doen om er bovenop te blijven zitten. Een werkelijk belachelijk schouwspel, voor wie het vanop afstand bekijkt.

Hoeveel blauwe eieren liggen er niet in ons nest, waar we ons wanhopig aan vastklampen waardoor we de kleinere eitjes uit het oog verliezen? Hebben wij de vaardigheid om net zoals een etholoog vanop afstand, mild en openhartig, te kijken naar onze verlangens? Zonder er meteen door meegesleurd te worden? 

Natuurlijk is de mens er, dankzij zijn denkende geest, in geslaagd om veel van zijn verlangens waar te maken. Verlangen of ambitie is de motor van onze vooruitgang. De uitdaging bestaat erin om de balans te bewaren en te weten wanneer we de teugels van het verlangen wat moeten vieren (wat ruimte moeten geven) en wanneer we de teugels wat strakker moeten aanhalen.
Een onbeheerst brandend verlangen kan niet alleen veel pijnlijke brandwonden veroorzaken bij onze medemens en onze planeet, het kan ook onszelf van binnenuit opbranden. Het heet niet voor niets een burn-out.
Matiging klinkt zo mak, zo passsief. 
Toch is net het beoefenen van matigheid een hele uitdaging, wat veel meer zelfbewustzijn en zelfbeheersing vraag dan het blind nahollen van je ambitie. Ik vrees dat de hele wereld de komende jaren flink wat brandwonden zal oplopen door de egocentrische, ruwe en ongecensureerde ambitie van één man met in zijn kielzog een al even genadeloze roedel multimiljonairs. We moeten een Nobelprijs instellen voor de persoon die erin slaagt om de Donald één dag stil te krijgen. Ik vrees echter dat “the greatest jobs president that god ever created” er niet zou in slagen om één dag in stilte met zichzelf in dezelfde kamer te zitten. Zijn ego is immers zo kamerbreed dat er geen ademruimte meer over blijft.
Ik had het voorrecht om één van de tien medemensen te zijn die er wel in slaagden om een dag samen in stilte door te brengen. Met vallen en opstaan hebben we onze vaardigheid getraind om met wijsheid om te gaan met de blauwe eieren in ons nest. 

maandag 2 januari 2017

Mijn dubbelleven ontmaskerd


Ja, 
ik leid een dubbelleven.
Alleen was ik me daar lange tijd niet van bewust.

Nee
het is niet het gangbare dubbelleven van obscure nachtelijke deals of verborgen kapitalen op paradijselijke eilanden.

Mijn dubbelleven is de vrucht van mijn actieve denkende geest.
Die zorgt ervoor dat ik bovenop de eerste wereld van de feiten, situaties, gebeurtenissen en lichamelijke ervaringen een tweede wereld bouw van opinies, fantasieën en verwachtingen. Door dit dubbelleven kijk ik niet alleen met een gekleurde bril naar de wereld, het zorgt ook voor een hefboomeffect waardoor mijn lichamelijke ervaringen zoals angst, boosheid en afgunst versterkt worden. Mijn lichaam kent nu eenmaal niet het onderscheid tussen de eerste werkelijke wereld en de tweede wereld van mijn verbeelding.

Intussen slaag ik er af en toe in  om dit dubbelleven te ontmaskeren, door regelmatig mijn geest te trainen in het mindful bewustzijn. Het laat toe dat mijn dolende geest en mijn versnipperde aandacht af en toe landen en thuiskomen in het hier en nu.  Wellicht komt er nooit een einde aan mijn dubbelleven, nu ik weet hoe ik het kan ontmaskeren heeft het minder impact op mij.


Ik hoop dat je er in 2017 ook in slaagt om je dubbelleven af en toe te ontmaskeren. Het vraagt wat discipline en geduld maar geloof me, het loont de moeite. Het helpt je om meer mens te ZIJN, meer mens te VOELEN en je minder te verliezen in het uitsluitend menselijke DRUKDOEN en menselijke  VEROORDELEN.