Zee zijn met de zee

De vakantie staat voor de deur. Misschien ga jij wel naar één of andere nabije- of verder afgelegen, volkse- of meer mondaine zee?
Dan nodig ik je uit om, terwijl je die grote plas overschouwt, de volgende gedachten te overwegen.

Alle leven komt uit zee. Dus: jij en ik komen uit de zee. Als je daar meer wilt over weten: lees dan "De vis in ons" van Neil Shubin.

De zee is altijd in beweging.
Onze geest is altijd in beweging.
De zee maakt golven, die gaan en komen.
Onze geest maakt gedachten die gaan en komen.
De zee kent hoogtij en laagtij.
Onze geest kent hoogtes en laagtes.
Hoe hevig het ook stormt aan de oppervlakte,
diep beneden is de zee altijd rustig.
Hoe hard het ook waait en stormt in mijn hoofd,
in het diepste van mijn geest is er altijd rust.
Zelfs als ik die rust even niet kan voelen
weet ik dat ze er is,
want ik ben een kind van de zee.

Om dit besef musicaal te ondersteunen raad ik je aan te luisteren naar één van de
pareltjes van Toon Hermans:
Ga met me mee
geef me je hand
samen naar het strand
zee zijn met de zee.

Mediteren is als voetbal kijken

Woensdag 18 juni.

Het Rosaria stadion in Bever.

Van onze correspondent ter plaatse.

Het lekkere weertje inspireerde de coach om de training buiten te organiseren. Zoals gebruikelijk bij een topteam gebeurde dit op een afgesloten plek, lekker verscholen tussen het groen. Om nieuwsgierige fans en opdringerige perslui op afstand te houden?

Een overgangsritueel

We moesten wel gebogen door een nauw gat in de haag kruipen om het afgesloten graspleintje binnen te treden. Als overgangsritueel kon dat tellen. Voor mij voelde het als een omgekeerde geboorte: alsof ik weer binnensloop in de moederschoot.

De startinstructies van de coach waren niet min.

“Always maintain a joyfull mind.”

Hilariteit alom: haha, die kennen we al. Dat is gewoon copy-paste.

De coach, die zijn papenheimers kent, had deze reactie verwacht.

“Ja, maar, kijk ook eens naar wat erna komt:

 When everything goes wrong, treat disaster as a way to wake up.

Be gratfeful to everyone.

Don’t feel sorry for yourself.”

Slik.

Toen werd het even stil.

Met de woorden: “Laat dit vooral een dag zijn waarin je goed zorgt voor jezelf” doken we de stilte in.

Net zoals bij de Belgen in Brazilië, was de eerste helft voor mij echt zwoegen en afzien. Het graspleintje helt flink wat af, waardoor ik in een verwrongen positie op mijn kniestoel zat. Na amper tien minute begon mijn L3 (mijn zwakste rugwervel) op te spelen. Zou ik dit 45 minuten volhouden? Door even van houding te veranderen kon ik de pijn wat milderen. De rest van de dag heb ik mijn stoel gewoon gedraaid waardoor de zwaartekracht in mijn voordeel werkte en mijn bekken werd gekanteld.

De SS’er in mijn hoofd

Toen de pijn afnam, kwam het middenveld vrij en begon de SS’er in mijn hoofd het spel te domineren. Alvorens je foute gedachten krijgt over mijn politieke sympathieën: mijn SS’er is mijn Scenario Schrijver. Het regende ideetjes die ik zou kunnen gebruiken in de nieuwe workshop die ik volgende week voorstel naar aanleiding van het verschijnen van mijn nieuwe boek. Ik wou dat ik een pen bij de hand had om al die invallen te noteren.

Tot ik me de vraag begon te stellen waarom mijn Scenrio Schrijver zo actief was. Wat schuilt daar onder? Ik wil het goed doen volgende week. O ja, en dan? Omdat ik wil dat de mensen geïnspireerd worden door wat ik vertel? Oh ja, en dan? Omdat ik wil dat de mensen mij graag zien. Oh ja, en dan? Omdat ik die erkenning nodig heb om mijn zelfvertrouwen te voeden? Oh, ja, en dan? En dan heb ik de Mitterand in mijn hoofd genegeerd (et alors?). Intussen waren we al twee zit- en twee stapmeditaties verder.

In de laatste stapmeditatie (het was toen al tegen één uur in de middag) voelde ik een hongergevoel opkomen. Dat gaf meteen aanleiding tot het verlangen naar eten. Gevolg: met extra gespitste oren uitkijken naar het ‘bevrijdend’ signaal van de coach. Bevrijding van wat? Van het verlangen. Haha. Wat een giller. Eens het buikje gevuld komt er gegarandeerd wel een nieuw verlangen.

Een orgie van sensaties

Dus besliste ik na de middag, in de tweede helft, om mijn aandacht te houden bij de lichamelijke prikkels en sensaties: het voelen van het contact met mijn kniestoel, de mysterieuze processen in mijn maag en ingewanden waar de soep, de sla, de tomaten, het brood, de kaas van daarnet worden omgezet in voedende energie, die gretig wordt opgenomen door mijn hele lijf, het zachte briesje dat af en toe mijn lichaam streelde, de warme gloed van de zon op mijn aangezicht, de verkoeling van de wolken die voor de zon schoven -waardoor er voor mijn gesloten ogen een grijze waas verscheen, alsof ik in een mistig landschap was beland-  het vrolijke gezang van de merel, het koeren van de Turkse tortels, het geluid van de houtsnip –dat door mijn talige geest werd vertaald als “ik wil, aandacht; ik wil aandacht”, het geronk van een overvliegend vliegtuig, het getimmer van de vaklui verderop en vooral het niet aflatend geklater van het watervalletje aan de zwemvijver. Het leek wel of ik het water hoorde zingen.

Kortom: de namiddag was een orgie van geluiden en lichamelijke sensaties. En daaronder ontdekte ik een enorme dankbaarheid voor dit lichaam, dat ik tijdelijk mag bewonen. Zelfs de Scenario Schrijver, die normaal altijd commentaar geeft bij de match, werd er stil van. Dit was louter lichaam zijn.

Ik heb de slogan van de coach “be grateful to every one”, uitgebreid met “be grateful to every sound”.

De Geestige Geest

Toen ik de coach na afloop vertelde over de niet aflatende Scenario Schrijver in mijn hoofd zei hij: dat is normaal dat je blijft doordeken: het hart klopt, de longen ademen en de mind is minding. Dat laatste zou ik dan vertalen als: de Geest is Geestig. En dan niet louter in de Gentse betekenis van grappig. De Geestige Geest is soms grappig, soms venijnig, soms blij, som droef.

 Ik was in elk geval blij met mijn Geestige Geest. Zelfs toen ik op de weg terug naar huis weer grandioos verloren reed. Ik ontdekte namelijk een nieuw landschap.

Erik Van Vooren

Minder lawaai, meer helende energie

Geluidshinder is weer actueel, dankzij de solo-slim beslissing van staatssecretaris Wathelet om de vluchtroutes boven Brussel te veranderen.

Lawaai is een onderschatte vervuiler. Net zoals geur is het een impuls die je moeilijk kan wegfilteren.  Tenzij je de hele dag met een neusknijper en oordopjes wil rondlopen.

Geluidsvervuiling is een sluipende vervuiler, waar onze bewuste geest misschien aan went. Dat belet niet dat die golven van onrust opgevangen worden door onze onderbewuste geest. Met een sluimerende onrust tot gevolg.

Als ik bij mijn schoonzus, die langs een drukke rijksweg woont, op bezoek ben valt het mij op dat ik iedere voorbijrijdende auto hoor, terwijl zij dat niet meer opmerkt. Toch sluipt dat geluid onopgemerkt binnen.

We lijken te vergeten dat ons brein het resultaat is van  miljoenenjaren lange evolutie. Waar het basisbrein van de eerste mensachtigen 5 miljoen jaar oud is, dan is het amper de laatste honderd jaar dat dit brein weggerukt is uit de stilte en ondergedompeld wordt in een onophoudelijke, alomtegenwoordig poel van lawaai. Procentueel uitgedrukt is het zo dat ons brein 99, 998 procent van de tijd geleefd heeft in een milieu van stilte.

Na ruim 18 jaar actief beoefenen van  meditatie, stel ik vast dat ik gevoeliger geworden ben voor lawaai. Wellicht omdat ik door het mediteren gevoeliger ben voor de signalen van mijn onderbewuste lichaam?

 De wekkerradio gebruik ik nog zelden. Ik wordt meestal spontaan wakker op hetzelfde uur. Bij het ontbijt zet ik nog zelden de radio op. Waar ik vroeger in de auto de radiozender liet beslissen welk lawaai er over mij uitgestort wordt, gebruik ik nu meer mijn ipod om rustiger muziek te spelen.

Toen ik gisteren bij onze zoon Wouter ging werken aan de nieuwe website, had hij Studio Brussel opstaan. Voor hem was het slechts een achergrond geluid, voor mij was het een opmerkelijke bron van onrust. Natuurlijk heb ik geleerd om  al SLOWend met dat geluid om te gaan. Maar dat vraagt flink wat energie die ik bij het werken in stilte kan gebruiken om beter op mijn taak te focussen.

Mijn tip: zet af en toe de radio of tv uit en luister naar de stilte.  Je onderbewuste, opgejutte brein zal je danken met helende energie.

Laten we samen op expeditie trekken...

Dit is het voorwoord van Ivo Mechels in mijn nieuwe boek Meer SLOW, minder stress. Vanaf begin juni te koop in de boekhandel. Eerste introductieworkshop Meer SLOW op 24 juni om 19u in seminar center Nieuwgoed, Gent-Zwijnaarde. deelnme: 50 euro + boek cadeau. Inschrijven via e-mail naar erik@meerslow.be

Laten we samen op expeditie trekken, een ontdekkingsreis naar de geheimste uithoeken van ons bewustzijn. Daarvoor moet onze uitrusting licht zijn. We laten het allemaal achter: meningen, vooroordelen, conclusies, al de oude meubelen die we meer dan 2000 jaar lang hebben verzameld. Laten we alles vergeten wat we denken over onszelf en vertrekken alsof we niets kennen.”. 

Deze oude tekst van de Indische spirituele leraar Krishnamurti kent een eigentijdse hertaling in het boek van Erik Van Vooren. Net als de Indiër reisde ook Erik een heel stuk van de wereld rond en gaf er lezingen. “Meer Slow, minder stress”, gaat in oorsprong terug tot een keerpunt in Erik’s leven. Het leven kan je soms met een klap omver blazen en dan is het een grote uitdaging om de slag die je te verwerken krijgt, om te zetten tot iets positief. 

Erik toont ons een spiegel doorheen het boek, hij inspireert en plaagt de lezer af en toe met zaken die we allemaal kennen vanuit ons dagelijkse leven, of voor sommigen de dagelijkse “rat-race”. Erik reikt tezelfdertijd praktische oefeningen aan die ons helpen bewust te kijken, bewust te beleven, bewust te zijn van onze ademhaling, los te komen van onze patronen. In zijn kwetsbaarheid toont Erik zich net erg sterk. Hij schrijft vrijmoedig over zijn angsten, zijn fysieke beperkingen na zijn hersentrombose en schildklier- en hartoperatie. Hij is niet te beroerd om ook zijn eigen zoektocht te beschrijven. Daarom wordt alles zo herkenbaar voor de lezer. 

Zoals onze denkende geest: “die denkende geest is als een knagend konijn, altijd op zoek naar iets om op te knabbelen”. Erik stelt de lezer meteen ook gerust: niet erg, het komt erop aan om die denkende geest opmerkzaam te observeren. Precies dat is één van de kernpunten van het “Slow”-boek: opmerkzaamheid, en milde open aandacht ook. 

Toen ikzelf op een groot keerpunt in mijn leven stond, ben ik een training rond mindfulness gaan volgen bij dokter Edel Maex. Erik neemt heel wat positieve zaken over uit deze in het boeddhisme gewortelde meditatietechniek. 

Het “Slow”-boek helpt dan ook om op tijd en stond afstand te nemen van alle reutemeteut die op ons afkomt. Het is een praktisch boek, met meditatie-oefeningen die ons leren bewust worden van wat we voelen, zonder te veroordelen of te beoordelen. Erik’s boek begint en eindigt met een verwijzing naar bergbeklimmen, “het Slow-pad op de flanken van de Mount Awareness”. Die verwijzing is heel terecht. 

Diegenen onder u die al eens een berg hebben beklommen, weten dat je dit stap voor stap doet, rustig en bedaard telkens de volgende voet zetten waar hij opnieuw steunt vindt op de grond, bewust van elke stap en van ons “zijn”. Erik’s boek blaakt van vertrouwen en optimisme. We hebben allemaal keuzevrijheid. Willen we zoals in het lied van Herman Van Veen “rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan…” of willen af en toe eens “nuttig niksen”. “Slow” biedt precies die uitnodiging om mentaal uit de ratrace te stappen, om eens echt niets te doen, behalve aandachtsvol samen te ZIJN met jezelf. 

We leven te veel in een “Doe-maatschappij”, toch zijn we geen “human doing”, wel een “human being”. Door te zijn en de zaken te benoemen, ook onze gedachten en gevoelens te benoemen, worden we bewuster en veel opmerkzamer. Door die verhoogde opmerkzaamheid zien we meer, voelen en ruiken we meer, gaan we bewuster om met ons lichaam, ons eten en zoveel andere dagelijkse dingen. Het “Slow”-boek is een aanrader voor iedereen die onbevangen en open in de wereld wil staan en mildheid aan de dag wil leggen, zowel ten aanzien van zichzelf als van zijn/haar omgeving. Ik raad het je graag aan.

Ivo Mechels, directeur Test-Aankoop vzw

27 april 2014

De woelige stilte

De tocht zelf naar onze maandelijkse stilte-afspraak is voor mij al een onderdeel van het verstillingsproces. Eens ik in Wetteren de snelweg verlaten heb, slinger ik me door het heuvelachtig landschap van Zottegem en Geraardsbergen. Zelfs het hemelse Hemelveerdegem ligt op mijn route. Je zou voor minder in een poëtische stemming komen. Mijn autotocht eindigt in het smalle steegje voor de deur van het Rosario.

Hier begint het tweede deel van de tocht: de reis naar binnen.

Voor we in de stilte gaan, is er eerst tijd en ruimte om te luisteren naar wat ons de afgelopen tijd heeft beziggehouden. Zo kon ik kennis maken met drie nieuwkomers. (De vorige stilte afspraak heb ik namelijk gemist door een geknelde rugzenuw.) In principe is ons groepje nu 9 man en 2 vrouwen sterk. 8 ervan waren present.

Blijkt dat sommigen een mentaal uiterst turbulente tijd doormaken. Waarbij ze voor de aartsmoeilijke keuze staan: hou ik me schuil tot deze storm uitgeraasd is of moet ik meteen veiliger oorden opzoeken? Anderen worstelen er mee dat het moeilijk lukt om de stilte te integreren in de hectiek van elke dag. Waardoor ze af en toe hun eigen grenzen overschrijden en ongewild de mensen kwetsen die hen dierbaar zijn.

Drie poorten

Geïnspireerd door Eckhart Tolle stelde onze meditatiebegeleider voor om vandaag drie mogelijke poorten te onderzoeken om tot verdieping te komen. Om dan vanuit die verdieping te kijken naar wat er omgaat in ons binnenste.

De eerste poort is het lichaam.

Niet enkel de buitenkant maar ook de binnenkant. Door bijvoorbeeld met nieuwsgierige aandacht naar de binnenkant van mijn handen te kijken, besefte ik hoe mijn kloppende hart er voor zorgt dat zelfs de topjes van mijn vingers ononderbroken gevoed worden met zuurstofrijk bloed. Ik zag in mijn verbeelding een voedende levensstroom die ontspringt in mijn hart en die zich vertakt in mijn hand, zoals de delta van de Nijl. Ik was me intens bewust van de levensenergie in mijn hand.

De tweede poort is de stilte.

Daarvoor is het Rosario natuurlijk een gedroomde plek. Behalve het tsjilpen van de vogels, het koeren van de duiven en de klok van het dorpskerkje heerst er een bijna tastbare stilte op deze plek. Het was vooral de bedoeling om de stilte te verkennen die onder alle geluid schuilt. Want zonder de stilte als drager is er geen geluid.

De derde poort is de aanvaarding.

Dit is de bereidheid om los te laten en te zijn bij wat zich van moment tot moment aandient in onze geest, zonder het af te wijzen of er aan te hechten.

Toen we dan gingen zitten om de stiltedag te starten, had ik het gevoel dat ik aan de oever van een immense oceaan zat. Ik ervoer een diepe vreugde omdat ik de komende zes uur ongestoord in die oceaan kon gaan duiken. Geen scuba diving, maar mind diving.

Tot mijn geest begon te woelen.

De draaikolken van het denken zorgden voor een verraderlijke onderstroom die er keer op keer in slaagde om mijn opmerkzame aandacht mee te zuigen. Telkens ik dit opmerkte bracht ik mijn aandacht terug naar het voelen van de levensenergie in mijn lichaam. En hoe scherper dit gevoel werd in mijn aandacht, hoe meer ik ook de stilte kon ervaren. Het ene vloeide naadloos over in het andere. Dat voelen van de stilte werd op den duur zo intens dat het leek alsof mijn lichaam verdampte in die immense ruimte, zoals een klontje suiker in een warm kopje thee. Of zoals de bloesem van de appelboom door de wind verstuift in de weidsheid van het landschap. In die “verruiming” van mijn zijn was er ook  overdadig veel ruimte voor aanvaarding, waardoor het woelen van mijn geest langzaam luwde.

En dan steekt bijna onvermijdelijk het verlangen de kop op: ik wil dat dit blijft duren. Toen de belletjes het einde van de stiltedag aankondigden, dacht ik even “jammer dat het voorbij is”, tot ik in een flits besefte: dit hoeft niet voorbij te zijn. Ik kan op elk moment die drie poorten betreden. Misschien niet zo intens zoals ik nu heb ervaren in de ideale context van het Rosario. Maar zelfs als in het leven van elke dag de grote poorten maar kleine luikjes zijn –of zelfs maar nietige spiongaatjes- dan nog loont het de moeite om even stil te staan en er door te kijken.

Met deze bedenking reed ik terug naar Gent. Deze keer niet langs Hemelveerdeghem, want een verwarrende wegomlegging zorgde ervoor dat ik flink verloren reed en uiteindelijk pas in Erpe-Mere op de snelweg terechtkwam. Wat nog maar eens bewijst: wat ’s morgens nog een evidente lijkt, is dat ’s avonds al lang niet meer.

Wat kan jij vandaag loslaten?

Wij zijn geneigd het leven te bekijken als een cumulatief proces, een proces van steeds meer; van bijbouwen, ophopen, verzamelen…. Wat we verwerven (bezittingen, status, relaties..) beschouwen we als onaantastbare "verworven rechten".

Zou het kunnen dat precies dit hechten, dit niet durven loslaten de bron is van veel pijn en verdriet?

Bomen zeggen toch ook niet: dit zijn MIJN bladeren, daar heb IK hard voor gewerkt, die wil IK behouden. Dit zijn MIJN verworven rechten! Of zegt de zee bij vloed: dit is MIJN strand, dit heb Ik door hard werken veroverd. Dit is MIJN verworven recht!

De boom laat de bladeren los in de herfst en de zee trekt zich bij eb moeiteloos terug van het strand. De boom weet: dit zijn niet MIJN bladeren, de zee weet: di is niet MIJN strand.

In IK en MIJN zit de pijn. 

Wat ons onderscheid van de boom en de zee? Onze denkende geest. Die dreigt ten onder te gaan aan een CO-vergiftiging: de drang om te Controleren en te Oordelen.

Stap af van het louter cumulatief denken. De natuur is een cyclisch proces, van seizoenen,  van eb en vloed, van geboorte en dood. Je leven komt voort uit die natuur, dus is het een illusie te denken dat jij ontsnapt aan deze cyclus.

Door te kijken wat verlies, loslaten, aanvaarden  met je doet geef je het leven de ruimte om tot volle wasdom te komen. Dat is de wijsheid van de ezel: IAA: Inzicht door Aandacht en Aanvaarding.

Wat kan jij vandaag loslaten om je leven te verrijken? 

Jawel: rijker worden door af te staan.
Het kan iets heel simpel zijn: je prioriteitenlijstje? je boosheid op een collega? Je neiging om meteen een oordeel te vellen?

Probeer het eens en kijk wat er van binnen in je gebeurt. Het kan verlossend werken maar het kan evengoed zorgen voor extra frustratie, onrust.

In dat laatste geval: doe de 3 x 10 oefening.

- 1. Klem gedurende 10 tellen je vuisten samen en duw je kaken op mekaar.
- 2. Voel gedurende 10 tellen de spanning en het trillen van je spieren.
- 3. Tel nu langzaam terug van 10 naar nul terwijl jij je vuisten loslaat en je mond laat open vallen: voel je hoe de spanning wegvloeit uit je handen, uit je kaken?

Jij bent als de boom die zijn bladeren laat gaan, als de zee die het strand weer loslaat.

De schaduwen in de grot

Ik heb de gewoonte om zo vaak als mogelijk de dag te beginnen met een kort 'breviermoment.' Dan blader ik in één van de vele boekjes  die her en der in huis rondslingeren, sla het op een willekeurige pagina open en lees wat het toeval me aanbiedt. Vandaag was dat een boekje van Eckhart Tolle: 'Eén met alle leven'. Het bevat een serie inspirerende teksten uit zijn boek 'Een nieuwe aarde'

Dit is de zin die mij trof: "Wat is de relatie tussen bewust zijn en denken? Bewust zijn is de ruimte waarin het denken bestaat wanneer die ruimte zich bewust geworden is van zichzelf."

'Wanneer die ruimte zich bewust geworden is van zichzelf?' Wie is dan die 'zichzelf' die zich bewust geworden is? Het lijkt een cirkelredenering. En toch ervaar ik in mijn meditatiesessies dat het gebeurt. Ik voel/ervaar dat ik langzaam loskom van de gedachten en emoties, dat er geleidelijk meer ruimte ontstaat tussen mij en die emoties en gedachten, dat die ruimte steeds weidser, onbegrensder wordt.

Ik ben als het ware uit de gedachte, uit de emotie gestapt om ze van op een afstand te bekijken. Zou het dit zijn dat Plato bedoelde met zijn grot-analogie? Dat we niet langer gefixeerd zijn op de schaduwen op de rotswand, maar dat we de blik richten naar de opening in de grot, waar de zon schijnt die de schaduwen zichtbaar maakt?

Het bewustzijn blijft een boeiend mysterie, zowel voor filosofen als voor wetenschappers. Zelf heb ik er tientallen jaren nooit bij stilgestaan. Zoals wellicht de meeste mensen. Het  is pas sinds ik regelmatiger ben gaan mediteren dat ik besef dat het zich bewust worden van het bewustzijn (jawel, hier is de cirkelredenering opnieuw) een transformatieproces is dat een impact heeft op de manier waarop je in het leven staat, dus op je totale zijn.

Net het feit dat het bewustzijn niet logisch te vatten is, maakt de zoektocht ernaar zo boeiend. Telkens opnieuw is er een kans dat je een nieuw perspectief, een nieuwe dimensie ontdekt. Je kijkt met nieuwe ogen naar een  (schijnbaar) bekend landschap.

Na het lezen van het tekstje begon ik te mediteren. En geleidelijk aan werd ik me bewust van de  uitgestrektheid, de grenzeloosheid van mijn bewustzijn. Ik kon die weidsheid zelfs lichamelijk ervaren. Wat een bevrijdend gevoel om een nieuwe dag te beginnen.

Mijn agenda geeft me dan wel de indruk dat ik weet wat er vandaag op me af komt, toch is dit een valse zekerheid. Zo hadden  onze buren, vijf jaar geleden, op 11 november, ook niet in hun agenda staan dat hun dochter Emilie die dag, samen met twee andere medestudentes,  met haar fiets van de weg zou gemaaid worden door een beschonken snelheidsduivel. Gelukkig zijn Emilie's ouders er in geslaagd om hun blik af te wenden van de schaduwen op de rotswand en hebben ze deze zinloze dood getransformeerd tot een positief project. Door hun verdriet (dat er ongetwijfeld nog altijd is, wellicht nooit zal weggaan) ruimte te geven is het leven weer dragelijk geworden.

 Kijk maar eens op http://www.fondsemilieleus.be