De meest intense foto's sla je op in je hart, niet in je smart phone

We leven in een "shoot & send" cultuur: een foto van een gerecht op restaurant, een artiest op een concert, een zonsondergang op vakantie. We "schieten" er luchtig op los om de foto meteen te "delen" met anderen.

Waarom delen we? 
Ik vermoed om ons zelfbeeld te bevestigen, ons ego te manifesteren. We hopen op meer voldoening omdat  anderen weten wat wij nu beleven. Hoe meer mensen dit weten, hoe groter ons geluk. Een geluk gebouwd op de indruk die we kunnen maken op anderen. De onderliggende boodschap is: "Ik wel, jij niet"

Maar hebben we echt beleefd wat we delen?
Of was onze aandacht even vluchtig als de "shoot & send"?  Wat zou er gebeuren als we even de tijd nemen om te SLOWen: te stoppen en  te landen en dan met openhartige aandacht het gerecht te ruiken en te proeven met al onze smaakpapillen, de vibraties van de muziek te laten zinderen in elke vezel van ons lichaam, de warme gloed van de zonsondergang te voelen in ons hart?

Misschien is er dan  nog tijd voor een foto. Maar die is dan niet meer dan een verlepte weergave van de intense beleving die wij hebben ervaren tijdens het SLOWen. En dat gevoel is zo verinnerlijkt dat het geen behoefte heeft aan de veruiterlijking op pinterest of facebook.

Het economisch nut van stilte

Plaats van het gebeuren: Rosario, een prachtig en respectvol gerenoveerd kloostertje in Bever, een ontiegelijk klein dorpje met smalle straatjes en bijhorende huisjes in Vlaams-Brabant, vlakbij de taalgrens .

Op een doordeweekse donderdag om 6u30 's morgens  zitten hier zes mannen in lotushouding in een kring, de ogen gesloten. Het is stil in de kamer. Zo zal het de rest van de dag blijven. Deze zes mannen zijn samengekomen met de intentie om een hele dag samen in stilte door te brengen. Ze noemen zich de stiltebroeders. In de voormiddag is er enkel de stem van de meditatieleraar die deze stiltedag begeleid.

Wie zijn die rare snuiters die er voor kiezen om elke vorm van communicatie een dag lang op hold te zetten? Van gsm, over twitter en e-mail, ja zelfs het eigen stemgeluid wordt uitgeschakeld.  Wellicht verwacht u hier een stel wereldvreemde geitenwollensokken new age alternatievelingen? Fout. Het zijn allen nuchtere en vrij succesvolle zakenlui, waaronder drie CEO's, een directielid met internationale verantwoordelijkheden, een verdwaalde marketeer en een door de wol geverfde meditatieleraar als coach.

Ze kozen voor deze stiltedag om hun mentale CEO te trainen. De C van concentratie, het vermogen om niet meegesleurd te worden in de maalstroom van gebeurtenissen en gedachten die ons elke dag als een tsunami overspoelt.  En waarvan het tempo en de intensiteit alleen maar toeneemt. De E van energie, het vermogen om voeling te hebben met  de signalen van het lichaam en de emoties. De O van opmerkzaamheid: het vermogen om naar de wereld, zowel binnen als buiten ons, te kijken met milde, open aandacht.

Niet eenvoudig want de automatische piloot van de dominante denkende geest staat altijd paraat om te oordelen. Om de mensen, de dingen en de gebeurtenissen te voorzien van etiketjes; van goed of slecht, aangenaam of onaangenaam, wil ik wel, wil ik niet, mag er zijn, mag er niet zijn.

Wat voor economisch nut  heeft dit zwijgen, deze stilte voor deze bedrijfsmensen?

Bij de nabespreking op het eind van de dag, als we voor het eerst opnieuw mekaars stemgeluid horen en mekaar recht in de ogen kijken, blijkt hoe vruchtbaar, hoe creatief het zwijgen en de stilte geweest is. Hoe we ons door het trainen van de milde open opmerkzaamheid bewust  worden van het voortdurend komen en gaan van gedachten en emoties en hoe weinig controle we hebben op dat proces. Maar tegelijk ontdekken we een ander, bevrijdend perspectief precies omdat we dit proces aanschouwen met  open opmerkzaamheid, en niet meegesleurd te worden in de maalstroom,.

Dat nieuwe perspectief stelt ons in staat om beter te luisteren naar wat medewerkers en collega's echt te vertellen hebben, om eerlijk en oprecht te durven zeggen als we iets niet weten en dus onze kwetsbaarheid te tonen. Om ook stilte toe te laten in een bespreking. Om op deze manier sterker verbonden te zijn met onszelf en daardoor meer authentiek en oprechter onze rol te vervullen.

Als meer bedrijfsmensen en politici dagelijks hun CEO zouden oefenen, zou er misschien minder schijn, bedrog en hebzucht zijn? De weg van de stilte en het zwijgen is geen gemakkelijke weg. De stilte is confronterend. De stilte doet je inzien dat je Keizerlijke ik geen kleren draagt. Vandaar wellicht dat we ze graag verdringen met lawaai en gekwetter. Durf jij het aan om alleen met je Ik in dialoog te gaan?

Het energieveld van de Stilte

Je kan de Stilte letterlijk binnentreden, zoals je een overweldigende kathedraal of een betoverende tuin betreedt. Met ingehouden adem, opengesperde mond en ogen vol verbazing. De Stilte overvalt je. Het is een ruimte die je omvat, die diep in je doordringt tot in de kleinste vezel, de nietigste cel, als een energetisch stralingsveld. Het energieveld van de Stilte.

Hoe dat aanvoelt hangt in grote mate af van de gemoedsgesteldheid waarmee je de Stilte betreedt, van wat er aan de Stilte is voorafgegaan. De stilte kan bevrijdend en verlossend zijn, maar evengoed beklemmend en beangstigend. De Stilte liegt niet. Haar woordenloze taal maakt enkel duidelijk wat er in je leeft, waar jij je niet van bewust was zolang jij bleef rondhollen in de wereld van gekwetter en lawaai. De Stilte is doodeerlijk. Geen schone schijn, maar de naakte waarheid. De confrontatie met wie jij denkt te zijn. Het ontwaken van wie je echt bent of wilt zijn.

Barsten in mijn ego-bolster

Gisterenochtend kleurde de einder rozerood, boven het glooiend landschap tussen Zottegem en Geraardsbergen. Aan de donkere hemel zag ik een schriel, maar stralend streepje maan, met daarboven de heldere ochtendster. Een heerlijke winterse ochtend.

Ik was op weg naar een gevecht in Bever. Een gevecht met mezelf, mijn onrust, twijfels, verlangens. Het is telkens weer een hele uitdaging als je er aan begint, zo’n dag in totale stilte, waarin je 45 minuten zittende meditatie afwisselt met 45 minuten stapmeditatie. Zitten, stappen, zitten, stappen. Van 9u tot 16u30, met daartussen 45 minuten om in stilte een sobere broodmaaltijd te nuttigen.

Op een bepaald moment voel je bijna onvermijdelijk pijn, vermoeidheid of verveling, want het lichaam krijgt eindelijk de kans om zich te uiten. Sommigen van ons hadden nood aan slaap, sommigen voelden lichamelijke pijnen: hoofd, nek, rug, hart…

Ik geloof dat dit de pijn is waar je doorheen moet om de harde bolster van je ego te kraken. Om te ontdekken dat het bolster leeg is: het ego heeft geen vaste, solide vorm. Het is een verhaal dat we in onszelf vertellen over onszelf. Want we zijn allemaal scenarioschrijvers in bijberoep. Waarom niet het scenario van onze eigen bevrijding schrijven?

Een ozonkuur voor de geest in het Rosarium, Bever

Van ozon (chemisch symbool O3) is bekend dat het een desinfecterende werking heeft. Het wordt ook gebruikt voor het beschermen van voorverpakte voeding, om sporen van gisten uit de lucht te verwijderen. Bovendien beschermt de natuurlijke ozonlaag boven onze aardbol ons tegen een teveel aan UV-stralen.  Kortom: O3 heeft een belangrijke beschermende functie.

Dat O3 ook nuttig is voor de geest, konden we gisteren ervaren toen we ons met ons groepje bedrijfsleiders weer een dagje onderdompelden in de stilte van het Rosarium in Bever. Met O3 bedoel ik dan niet het chemisch element, maar wel de geesteshouding die we die dag hebben getraind: Openhartig Omarmen wat zich hier en nu Ontvouwt.

Dat betekent dat we oefenen om met mildheid, zonder oordelen of veroordelen, zonder afwijzen of hechten  te kijken naar wat er zich hier en nu in onze geest aanbiedt.

Als je dat doet, kan je drie belangrijke inzichten ontdekken.

De achtergrondruis

In de zestiger jaren ontdekten de wetenschappers in de laboratoria van Bell bij toeval dat het geluid en de warmte van de big bang (13,8 miljard jaar geleden) nog altijd hoorbaar is in het universum. Dit noemt men de kosmische achtergrondstraling. Ik heb me laten vertellen dat, als jij naar de sneeuw op je televisiescherm kijkt, een klein deel van die dansende spikkels de sporen zijn van die oerknal.  Sindsdien zeg ik nooit meer dat er is niets te zien is op televisie.

Als je de stilte binnentreedt zal je ontdekken dat er in je geest ook een permanente achtergrondruis te horen is: het gevoel van onvrede, onrust, omdat de dingen niet perfect zijn of niet lopen zoals wij zouden willen, omdat wij zelf niet perfect zijn, omdat de anderen niet perfect zijn. In de drukte en het lawaai van een doorsnee dag overstemmen en verdringen we dit geruis. Maar het is er wel en het heeft een grotere invloed op hoe we ons voelen en hoe we ons gedragen dan we beseffen.

De veranderlijkheid

Het tweede inzicht als je vanuit de stilte naar binnen kijkt is het komen en gaan van gedachten (ik moet morgen eerst en vooral verder werken aan mijn nieuw boek; ik mag de dingen die de meditatieleraar zonet gezegd heeft zeker niet vergeten), gevoelens (vreugde bij het denken aan ons vierde kleinkind dat vorige week geboren is, droefheid bij het besef dat de overleden papa van mijn schoondochter dit niet kan meemaken) verlangens (straks gaan we samen een glaasje champagne drinken; zijn die 45 minuten nu nog niet voorbij?), lichamelijke ongemakken(mijn onderrug doet pijn, mijn hartritme is weer onregelmatig), geluiden (het luiden van de kerkklok, het hoesten van mijn buurman). Niets van dat alles is blijvend. Het is een permanente golfbeweging van komen en gaan, intens en minder intens, eb en vloed.

Oncontroleerbaar

Het derde inzicht is dat ik zelf weinig of geen greep heb op de achtergrondruis en op de veranderlijkheid. Er is geen sturende ik die de touwtjes in handen houdt. Het is een automatische kettingreactie: het voelen van mijn ritmestoornissen en de bijhorende onrust en duizeligheid (lichamelijke sensatie)  maakt me droevig (emotie) en de bijhorende gedachte (je moet daar nu niet aan denken) is eigenlijk nutteloos, want ik denk er toch aan. Als ik al zo weinig controle heb op mijn innerlijke wereld, hoe wil ik dan controle hebben op de uiterlijke wereld? Dat is misschien wel het meest ontnuchterende, het meest confronterende van de drie inzichten.

Wat zich ontvouwt, ontvouwt zich, zonder dat daar ik daar greep op heb. Het enige waar ik enige controle over heb is waar ik mijn aandacht op richt en of ik die aandacht verrijk met ozon door Openhartig te Omarmen wat zich hier en nu Ontvouwt. Niet eenvoudig. Maar dat is zo voor elke training: of je nu je nu je biceps, je buikspieren of je uithoudingsvermogen traint: het vraagt altijd inspanning. Hoewel ik me kan voorstellen dat, mocht een vreemde het zaaltje betreden waar vijf mensen in lotus houding en met gesloten ogen in een kring zitten, hij of zij zich niet kan inbeelden dat wij ons aan het inspannen zijn.

Op de bodem van de oceaan

Mocht er een toestel bestaan dat het breingeruis in geluid en beeld kan omzetten, dan zouden we ons aan de zee wanen: met het gedreun van de golven en de wind in de achtergrond, Omarmt het blanke strand van onze aandacht Openhartig hoe eb en vloed zich Ontvouwen. Het strand staat in verbinding met de bodem van de oceaan en daar heerst altijd gemoedsrust, ongeacht hoe wild de storm ook tekeer gaat aan de oppervlakte.

Het deed weer deugd om enkele uren op het strand te zitten en contact te maken met de bodem. Het deed extra deugd omdat ik er niet alleen zat, maar me omringd voelde door mensen die me Openhartig Omarmden.

The angry taxi driver: the stress ripple effect

This afternoon I experienced a nice example of what I call the "stress mulitiplictor." I took a taxi at the trainstation in Antwerp. After I told the driver my destination, he started the car and pulled out of the taxi stand without looking if the road was safe. To his surprise an upcoming driver hooted to warn him. The taxidriver was so upset, opened his door an shouted: "I am fed up with all this agression in traffic", he slammed the door and drove on. ( who is the agressor?) After 20 meters he was forced to stop before a traffic light. The light turned green but the car in front hesitated a few seconds: the taxdriver started hooting! (who is the agressor?) When we continued our road he started complaining how everybody in Antwerp was unpolite and spoiled. "What we need is a good war, to bring them back to reality." (who is the agressor?) I tried to change the subject by saying it was rather cold for the time of the year. To which he replied "yeah, i'm sure we will get a lousy summer as well." (so he even is able to predict the future)

I watched the whole spectacle with a mindful attitude, as if I was watching a reality show on tv. But I do feel sorry for the taxi-driver. I think I will print some business cards with at the one side a smiley and at the other an inspirational quote.
I will hand out these cards next time I experiece a similar situation.

Playful team leadership

Electrolux organizes an internal leadership mentorship program. During one year young leaders can rely on the support of a more experienced leader. I was invited to run a full day workshop to conclude this mentorship program. The topic of my workshop is

Team Leadership: transforming a group into a fabulous team

It's a precious clockwork.

As illustrated in the model above, the factors determining the power of your team leadership are all interconnected, like a precious clockwork. Every factor depends on and has an impact on all other factors.
The central axes are the effectiveness and the spirit of the team. In a sweatshop company, the the leader only focuses on the effectiveness. In a boy scout company, the leader only focuses on the team spirit. Todays team leaders have to balance both.

At the heart of the model is the yellow cogwheel: Personal leadership.
While preparing this workshop, I had the opportunity to exchange some ideas with some of my friends and respected team leaders such as Marc Michils, former CEO Saatchi, now heading a nonprofit organization; Dirk Jacxsens, CEO Leonidas, Kristof De Wulf, CEO Insites Consulting and Koen Marichal, professor at the Antwerp Management School.

Here are some of the insights from this discussion.

No hiding

One of the potential dangers of team work is that some people hide themselves in the team and wait for the others to take the initiative. In a fabulous team such hiding is not possible, since the team members will not tolerate this.

Not just information sharing

One of the major benefits of teamwork in todays complex world is not just the sharing of information (we have too much data) but the creation and sharing of insights and even foresights. 

Fresh eyes and free mind

There are to kind of interviews that can give the team leader some valuable insights.

First talk with new people one month after they just joined the team. They look at things with fresh eyes and thus can make you aware of things that you overlook or that you think are obvious. Second always have an exit interview with people that leave the team: they probably feel more free to speak out their mind.

Airbags inside

In todays rapid changing environment it is impossible to plan for the long term or to control everything. The leader has to make it clear to the team that uncertainty is part of the game.  However, the leader has to promise there will be airbags to protect the team members, in case something turns out wrong. There will be no blaming, but joint responsibility.

Rebels with a cause

Avoid a team with only "yes-men" that just want to please the leader. Allow some rebels in your team, allow some turnover in your team. This will keep you alert. Make it clear that they can disagree within the team, but once the decision is made, it should be one voice face, one voice.

The ultimate glue

Shared values are the ultimate glue. They are what keeps the team together when all the rest breaks down.

The happiness barometer

Every Friday the team members at InSites consulting, an international market research company with offices in Belgium, UK, USA and Rumania fill out their happiness barometer. In this fun and simple metric team members use the universal symbols of a weather report to indicate how they experienced the past week: sunny, partly clouded, overcast or thunderstorm. That's all.If they want, they can ad a personal comment. This barometer is a quick and dirty tool allowing the coach to feel the temperature in his or her team and an invitation to take further action, where needed.