Hier en nu, als niets helpt, wat ga je dan doen?

Deze pittige Zen koan schotelde Björn ons voor bij de start van onze stiltedag, waar we trouwens drie nieuwkomers mochten verwelkomen (welkom Anniek, Nicola en Jeroen in de verreikende en verrijkende wereld van mindfulness). Verder stond er die dag ook nog een quote van Carl Rogers op het menu: 

“Het is een vreemde paradox: dat wat je echt accepteert, verandert.”

Het ging die dag dus over acceptatie. 

Dat is voor veel mensen een prikkeldraadwoord dat weerstand oproept omdat men het associeert met berusting, passiviteit, neerleggen bij- en dat past niet bij onze doe-vecht-cultuur.  Misschien is het beter om te spreken van “erkenning”? Erkenning van de realiteit, van de feiten. 

“Als je vanuit Antwerpen in Brussel wilt komen, helpt het als je erkent dat je nu nog in Antwerpen bent,” zei een wijs man me ooit.

De uitdaging bestaat erin om een onderscheid te maken tussen de feiten en het verhaal dat onze denkende geest toevoegt aan die feiten. Een zeer concreet en hoogst persoonlijk voorbeeld: in mei heb ik een (goedaardige) prostaat operatie ondergaan. (Mijn derde operatie in één jaar tijd, naast het vervangen van de pacemaker en het wegnemen van een niersteen.) Zoals ik door de jaren heen gewoon ben waren er ook deze keer weer een aantal complicaties, waardoor ik dezelfde  maand nog 2 keer op spoed belandde. De meest hinderlijke complicatie is echter de incontinentie. Volgens de chirurg is dit hoogst uitzonderlijk bij dit soort ingreep, maar ik weet inmiddels dat ik een uitzonderlijk lichaam heb ;-)

Bekkenbodemspier training en bio-feedback oefeningen bij de kine zouden misschien kunnen helpen. Dat doe ik nu al 3 maand, met zeer matig resultaat. Het advies van de chirurg bij mijn laatste controle: “Geduld en als het na 1 jaar nog niet is opgelost kunnen we nog altijd operatief ingrijpen.” (Slik).

Leuk vind ik dat allemaal niet, want in zo’n situatie ervaar je onzekerheid, twijfel, moedeloosheid. onmacht. Toch durf ik zeggen dat er vrij goed in slaag om afstand te nemen van mijn denkende geest die me allerlei scenario’s voorschotelt in de stijl van: Waarom ik nu weer? Dat komt nooit meer goed. Ik zal voor de rest van mijn leven klant zijn van Tena men.  

Mijn denkende geest is nu eenmaal een creatieve drama-queen
die er in slaagt om me een ruim repertoire aan zelfbeklag scenario’s voor te schotelen

Mindfulness vaardigheid

Precies op zo’n momenten pluk ik de vruchten van mijn jarenlange mindfulness training.

Mindfulness meditaties zijn een vorm van mind- én brein training. We oefenen om naar de realiteit te kijken zoals ze is (Wat is er hier nu?) én om ons bewust te zijn van onze relatie met die realiteit (Welke oordelen, opinies en verhalen vertellen we erbij?) Dat zijn de beide vleugels waarmee een mindful mind als een vlinder door het leven fladdert.

Mindfulness Paradox

Als we er dan in slagen om met een openhartige, minzame ingesteldheid te kijken naar de realiteit en de kettingreactie van sensaties, gedachten en emoties in ons lichaam en onze geest dan zorgt net deze bijzondere toestand van bewustzijn ervoor dat de ervaring zelf veranderd. Dat is de paradox waar Rogers naar verwijst. Wat je echt accepteert veranderd. 

In mijn beleving komt er dan ruimte, keuzevrijheid en rust. 

Mindful brein

En er is een bonus, want als we die vaardigheid voldoende regelmatig trainen, versterken we bovendien de neurologische verbindingen in ons brein. Die herbedrading is zelfs zichtbaar op een breinscan. Zoals de neuroloog Richard Davidson al overvloedig bewezen heeft. (*) Dat heet neuroplasticiteit: door ons denken (mind) kunnen we ons brein veranderen. In de medische literatuur zegt men: “what fires together, wires together”. Daardoor versterken we op termijn (nogmaals, het vraagt training en discipline) onze acceptatie vaardigheid en onze empathische vaardigheid, tegenover onszelf en de anderen. 

Het blijft een verdomd moeilijke vaardigheid om te trainen, omdat ze zo haaks staat op wat onze denkende geest ons graag voorschotelt: rust in plaats van onrust, ruimte in plaats van beklemming, stilte in plaats van lawaai. De Stiltedag in Damme is dus niet louter een dag van relaxatie, maar ook van “werken”. Het is voor een buitenstaander wellicht moeilijk te geloven dat we, net door gewoon stil te zitten en zeer bewust te stappen, ons aandachtsvol bewust worden van onze drukke geest, en zodoende het hierboven beschreven proces op gang brengen.

Kortom: acceptatie wil niet zeggen dat ik mij slaafs neerleg bij mijn incontinentie. Ik blijf trouw elke gelegenheid benutten om mijn bekkenbodemspier te trainen. Maar ik laat me zo weinig mogelijk  ontmoedigen of op sleeptouw nemen door de drama queen in mijn brein. Hier en nu is dat enige wat ik kan doen. En als er tranen komen ben ik dankbaar voor de wijsheid van mijn lichaam dat mijn droefheid begrijpt.

Zin om ook te komen trainen? 

De volgende Stilte-als-kompas-dag is gepland op 25 oktober. Benieuwd wat Björn ons dan zal voorschotelen. Aanmelden via www.itam.be
(*) Zie het nieuwe boek "Altered traits" van Richard Davidson en Daniel Goleman.