Momenteel
lees ik het boek “Ontketen je brein” van Theo Compernolle. Hij beschrijft
hoe de werking van ons reflecterend- en ons archiverend brein continu verstoord
wordt door ons reflexbrein, dat zich laat afleiden door de onophoudelijke
stroom aan prikkels via de nieuwe media.
Deze indeling in drie breinfuncties bracht mij
tot het inzicht dat ons brein wellicht geen drie maar vijf functies heeft.
Waarbij we naar mijn gevoel vooral de vierde en de vijfde functie het meest
verwaarlozen. Want zoals Theo zegt:
hoewel wij allen breinwerkers zijn, is het
toch verbazend
hoe weinig wij echt weten over dit complexe werktuig.
De
vegetatieve functie
Deze breinfunctie houdt ons in leven. Lichaamstemperatuur,
hartslag, ademhaling en nog tientallen ander autonome vitale basisfuncties worden
door deze diepste lagen in ons brein en ons zenuwstelsel aangestuurd. We hebben
zelf geen greep op deze functie. Soms geeft ze ons wel subtiele signalen
(maagpijn, hoofdpijn, rugpijn, buikpijn, hoge bloeddruk) die we niet altijd de
nodige aandacht geven.
De reflexmatige functie
Deze oeroude, vaak emotionele functie heeft er
via de vluchten- , vechten- of verstijven reflex voor gezorgd dat we konden
ontkomen aan een vijandig dier of een vijandige medemens. Volgens Theo wordt
deze breinfunctie vooral onophoudelijk geprikkeld door de stroom aan auditieve
en visueel impulsen van de (sociale) media. Het is ook een brein functie waar
we vrij weinig greep op hebben.
De
cognitieve functie
Theo noemt dit de reflectieve functie, maar omdat dit woord me teveel lijkt op de reflexmatige functie, noem ik het de cognitieve functie. Dit is de denkende, analyserende en plannende functie van ons brein. Ook wel een beetje protserig de CEO-functie genoemd. Het is de functie waar wij, breinwerkers voor betaald worden. De productiviteit van deze functie wordt echter in toenemende mate verstoord, ja zelfs gesaboteerd, door de reflexmatige functie.
Theo noemt dit de reflectieve functie, maar omdat dit woord me teveel lijkt op de reflexmatige functie, noem ik het de cognitieve functie. Dit is de denkende, analyserende en plannende functie van ons brein. Ook wel een beetje protserig de CEO-functie genoemd. Het is de functie waar wij, breinwerkers voor betaald worden. De productiviteit van deze functie wordt echter in toenemende mate verstoord, ja zelfs gesaboteerd, door de reflexmatige functie.
We nemen gewoon niet meer de tijd om in alle rust en ongestoord na te denken.
De
archiverende functie
Dit is de functie die het brein in staat stelt
om de overvloed aan prikkels niet alleen te sorteren en te herstructureren,
maar ook om verbanden te leggen en informatie op te slaan in het lange termijn
geheugen. Deze functie kan enkel werken
als ons reflexbrein en ons cognitief brein offline gaan. Vooral een voldoend
lange, rustige, ononderbroken slaap is daarvoor van belang.
Dit is wellicht de eerste breinfunctie die
veel mensen verwaarlozen. Ze onderschatten het belang van een goede nachtrust.
De sterke reflexmatige breinfunctie is verslaafd aan de onophoudelijke 24/7
stroom aan prikkels via de tablet, smartphone en flatscreen. Je brein krijgt
gewoon geen tijd om offline te gaan. Of zoals Theo het zegt:
“We hebben onze
fantastische ICT-tools laten verworden tot massaverstrooïingswapens.”
Voor veel mensen zou het al een immense bevrijding
zijn als ze wat meer tijd investeerden
in de cognitieve functie (tijd om ongestoord na te denken) en de archiverende functie
(meer tijd om te slapen of gewoon niets te doen). Ze zouden in staat zijn om de
vele informatie beter te ordenen, verbanden te ontdekken en dus creatiever en
productiever te zijn.
De
technologie koloniseert ons brein
In mijn meest pessimistisch scenario zie ik hoe
de technologie geruisloos binnensluipt in ons leven en zich langzaam meester
maakt van ons brein. Waardoor de technologie die door mensenbreinen werd
gecreëerd, nu zelf die breinen gebruikt om haar digitale rijk verder uit te
breiden. Waardoor wij ons als willoze zombies overleveren aan de technologie.
Dat brengt mij bij de dringende noodzaak om
onze verwaarloosde vijfde breinfunctie meer aandacht te geven.
De
vijfde breinfunctie
Ik noem dit de meditatieve -of de
bewustzijnsfunctie: de capaciteit van ons brein om vanuit een rustig, ruim,
helder en minzaam perspectief te kijken, zowel naar de vegetatieve functie
(signalen van het lichaam en de ademhaling), de reflexmatige functie (emoties),
de cognitieve functie (gedachten, plannen), als de archiverende functie
(herinneringen).
De vijfde breinfunctie brengt je in contact
met wie je bent: je lichaam, je emoties en je gedachten en zorgt op die manier
voor zelf inzicht. Het is tevens een weldadige oase voor zowel je cognitieve
als je archiverende brein.
Ik ben er rotsvast van overtuigd dat het
cultiveren van deze vijfde breinfunctie een noodzakelijke stap is op een pad
naar minder stress, minder burn-out, betere menselijke relaties en een
creatiever brein.
Mijn wens voor 2015: maak meer tijd voor de archiverende
en de meditatieve
functies van je brein.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten