19 jaar meditatie-ervaring in 1300 woorden

19 jaar meditatie-ervaring in 1300 woorden

Mijn eerste meditatiesessie was op 21 maart 1997. Ik weet de datum nog zo goed omdat die dag nu eenmaal de lente begint. Wist ik veel waar die eerste schuchtere stap me heen zou voeren. Ik begon met TM (transcendente meditatie). Met behulp van een mantra breng je de geest tot rust en hoop je zo het denken te overstijgen. De techniek is een soort rustgevende douche voor de geest, wat zeker zijn waarde heeft.

Later ontdekte ik via Jack Kornfield de vipassana meditatie, wat naar mijn mening een rijkere praktijk is omdat dit nuttig is op het moment zelf dat de modder je om de oren vliegt. Je hoeft niet te wachten tot je later op de dag een douche kan nemen.

De vipassana meditatie vormt de basis van wat vandaag gemeenzaam mindfulness wordt genoemd.

Mijn hoogst persoonlijke (en dus wellicht niet veralgemeenbare) ervaring van 19 jaar meditatiepraktijk wil ik hier graag met je delen.

Invloed van tijd en ruimte

De plek waar ik mediteer en het tijdstip waarop ik mediteer hebben een invloed op mijn meditatie-ervaring.

’s Ochtends is mijn geest zeer alert (wellicht omdat ik mezelf meestal voldoende uren slaap gun), waardoor ik vaak overvallen wordt door een ideeënorkaan.

’s Avonds is mijn geest (en ook soms mijn lichaam) vermoeider, waardoor ik iets meer wilskracht moet opbrengen om te gaan zitten in plaats van willoos voor tv te blijven hangen (en me over te geven aan wat Jon Kabat-Zinn “kauwgom voor de geest” noemt. En iedereen weet dat kauwgom niet echt voedzaam is.) Meestal ervaar ik dat mijn avondmeditatie lijziger verloopt, maar dat ik me na de sessie doorgaans kwieker en energetischer voel dan voordoen.

Als ik buiten in de tuin mediteer is de ervaring helemaal anders dan in mijn vertrouwde meditatiekamer. De tuin is een orgie van geluiden (het klateren van de borrelsteen aan de vijver, het gekir en gekwetter van duiven en vogels, het gezoem in de verte van het verkeer op de ringweg). Soms heb ik de indruk dat mijn lichaam en mijn geest één worden  met de natuur, zoals een suikerklontje oplost en één wordt met de kop koffie of thee.

Het feit of ik alleen oefen of samen met anderen heeft eveneens een invloed op de ervaring. Als wij met ons groepje van de Metanoia Mindfulness Fellows (waarvan ik de meesten amper ken) een hele dag in stilte samenzitten in de knusse, intieme Zendo in de Stiltehoeve in Damme, ervaar ik zelfs met gesloten ogen de energie die in de kamer vibreert. Als ik bij de stapmeditatie vanuit mijn ooghoeken zie hoe mijn tochtgenoten, elk op hun manier, op hun eigen tempo en met hun eigen stijl, in stilte door de ruimte schrijden, ervaar ik een sterke verbondenheid. Wij zijn lijfelijk en geestelijk één in ons zoeken naar vrede en aanvaarding van onszelf. Het is letterlijk een stille vredesmars, zonder slogans of protestborden. Het is een tocht om de vrede in onszelf te vinden.

Hulpmiddelen helpen

Vroeger mediteerde ik bijna uitsluitend zonder auditieve begeleiding en dan was het vaak moeilijk om de discipline op te brengen om te gaan zitten. Ik gebruikte enkel af en toe de CD’s van Jon.

Het ontdekken van enkele meditatie apps heeft mijn meditatiepraktijk duidelijk versterkt. Aanvankelijk gebruikte ik enkel buddify, wat leuk is omdat je via een menu kan kiezen welk soort meditatie het best aansluit bij je  situatie op dat moment: ontwaken, gestrest, in de natuur, een werkpauze, hevige emoties…

Sinds Björn mij de Insight Timer aanraadde is dat mijn vaste meditatie tochtgenoot. Ik hou van deze app om meerdere redenen. Ik kan bij elke sessie opteren of ik een begeleide (guided) mediatie doe of dat ik kies voor een van de 5 door mijzelf vooraf ingestelde meditatietijden (3 minuten, 10 minuten, 15 minuten, 20 minuten, 30 minuten) met de door mij gekozen start- en eindgong. Voor de begeleide sessies is er een rijk aanbod aan verschillende soorten oefeningen in verschillende talen (ook Nederlands). Van de zeer esoterische, bijna hypnotiserende sessies met zweverige muziek (niet echt my cup of tea), tot de zeer intense inzichtelijke oefeningen. De mens is wat hij is en hij houdt nu eenmaal van variatie en ontdekken. Ik heb zelf een tiental van mijn SLOW oefeningen op de Insight Timer gezet.

Ook leuk aan de Insight Timer is dat ik kan zien hoeveel mensen er op dat eigenste moment met mij aan het mediteren zijn en of daar vrienden bij zijn. Ik ben ook aangemeld bij een drietal groepen: de groep van de Itam trainers, de groep van de Metanoa Mindfulness Fellows en mijn eigen SLOW tochtgenoten groep. Als trainer is het bemoedigend te zien wie van je tochtgenoten regelmatig oefent, welke oefeningen ze gebruiken om op die manier zelfs nieuwe oefeningen te ontdekken.

Deze “digitale” verbondenheid is voor mij een extra stimulans en ik ervaar dat ik nu veel regelmatiger (kort of lang) oefen.

Het feit dat de Insight Timer mij de kans biedt om de statistieken van mijn meditatie “prestaties” te raadplegen is leuk, maar ik gebruik het amper. Het is gaat wat in tegen de geest van het niet-streven, toch één van de essentiële kwaliteiten van de mindfulness praktijk.  

Modderbad of parelsnoer?

Zelfs met een vrij regelmatige meditatiepraktijk, is het telkens een open vraag hoe de sessie zal verlopen. Ik voel wel dat ik na al die jaren een fundament heb ontwikkeld waar ik kan op terugvallen. Dat is mijn mindfulness baseline. Die “matras” is in vergelijking met vroeger duidelijker aanwezig en dat geeft toch wel een zekere gemoedsrust. Ik weet dat, zoals hoger gezegd, de context (tijd en plaats) en mijn gemoedsgesteldheid op dat moment invloed hebben op hoe de sessie zal verlopen. Toch waag ik de sprong in het onbekende omdat ik weet dat die matras er is.

Dat ervaar ik zeer duidelijk tijdens onze zes wekelijkse stiltedag met de Metanoia Mindfulness Fellows. Vier jaar geleden toen we er mee begonnen was er bij aanvang de bezorgdheid: ga ik dit aankunnen. Nu kijk ik telkens nieuwsgierig uit naar wat dit stiltebad mij zal brengen. Ik weet intussen dat dit proces van verstillen en vertragen onvermijdelijk leidt tot verdieping (de V3 trap). De verrassing is te zien wat ik in die diepte zal aantreffen: een aantal oesters met stralende parels waarvan ik een mooi snoer kan maken of een dikke laag plakkende modder?

De uitdaging bestaat erin niet te starten met het verlangen om weer een parelsnoer te vinden en als ik er een vind om me er niet aan te hechten. Net zo  min als om te starten met de hoop dat er geen modderbad zal zijn en zeker niet aan modderworstelen te doen als dat wel zo is.

De mindfulness kwantumsprong

Vooral bemoedigend is de ervaring dat ik er af en toe toch in slaag om de mindfulness kwantumsprong te maken en de mindfulness valkuil te vermijden.

De minfulness valkuil is, als dingen niet lopen zoals gewenst, tegen mezelf zeggen: ik wou dat ik nu al op mijn kussen of mijn stoel kon zitten om in de perfecte omstandigheden hieraan te ontsnappen.

De mindfulness kwantumsprong is beseffen dat- en de vaardigheid hebben om net op het moment dat de dingen niet lopen zoals ik had gehoopt, mijn vleugels te spreiden om dan als een arend hoog in de weidse ruime van mijn geest te kijken naar wat ik nu ervaar (eerste vleugel) en hoe ik reageer op die ervaring (tweede vleugel).

Een anekdotisch voorbeeldje: in één van de SLOW-oefeningen die ik op de Insight Timer heb gezet is op een bepaald moment in de achtergrond een “ping” hoorbaar van een mail die blijkbaar op mijn pc binnenkwam toen ik de opname maakte. In de commentaren las ik dat een dame uit Nederland zich enorm ergerde aan dit “storend” (sic) geluid.

De les van de stalactieten en de stalagmieten

Ooit de groten van Han (of een andere grot) bezocht en vol verwondering gekeken naar de prachtige kunstwerken die het insijpelend water, druppeltje voor druppeltje gebouwd heeft?

Zo werkt ook je mindfulness meditatie: elke sessie is een druppeltje waarvan het effect op dat moment bijna onmerkbaar is. Maar als je na aan aantal jaren terugkijkt besef je de rijkdom en de diepgang van deze schijnbaar banale praktijk van nietsdoen.

Daarom mijn advies: blijven oefenen, of zoals ze in Gent zeggen, nie pleuje!

Van harte

Erik

Ik geloof in de kracht van het geven

Elke dag kan ik zoveel geven :

waardering

erkenning

een glimlach

mijn aandacht

....

Another day in Paradise

Dat was mijn antwoord op de vraag van Björn hoe de Stiltedag voor mij geweest was. Ik weet dat dit pretentieus kan klinken, maar wat ik er echt wil mee zeggen is dat er ruimte en rust was, hoewel mijn fantasierijke geest me regelmatig overviel met “creativity attacks”. Zo is mijn denkende geest nu eenmaal: altijd op zoek naar een nieuw idee, een bijzondere invalshoek.

Parelende geest

Ik vergelijk mijn denkende geest vaak met een glas parelende champagne (of Cava, als je prijsbewuster koopt.) De parels komen uit het niets en verdwijnen in het niets. Daar heb ik geen enkele controle over. Het is de modus waarmee ik naar die bubbels kijk die het verschil maakt. Elke bubbel volgen van bij het begin tot het einde is een onmogelijke taak. Net zo min als ik sommige bubbels kan tegenhouden. Elke bubbel beoordelen op zijn grootte, vorm of snelheid is eveneens een onmogelijke en dus zinloze taak. Door het glas voldoende ver van mijn ogen te houden zie ik een stroom aan bubbels, met daaromheen veel meer bubbelloze ruimte.

Björn had als thema het “zelf” gekozen. Aandacht hebben voor de vele “zelfjes” die zich ongevraagd manifesteren. En het besef dat er geen über Zelf is. Door met openhartige, milde aandacht te kijken word ik me bewust van de ruime bühne van het bewustzijn waarop de zelfjes (lijkt op elfjes) hun rolletje spelen.

Scenarioschrijvers

Ik noem die zelfjes mijn scenarioschrijvers. Ik ben er inmiddels achter (na 63 jaar studeren aan de School of Life, zonder ook maar 1 dag te spijbelen) dat iedere mens scenarioschrijver is in bijberoep.

Ik maak van mijn scenarioschrijvers figuurtjes, met een naam en een foto. Zo is er Speedy Gonzales, mijn ongeduldig zelfje dat zich opwindt als de zaken niet snel genoeg vooruit gaan, als de auto voor mij aan de verkeerslichten enkele seconden te lang aarzelt als het licht op groen springt. Of mijn Paul McCartney zelfje dat “please, please me” zingt omdat het overtuigd is dat het pas gelukkig kan zijn als iedereen hem lief vindt.

Tijdens de afgelopen stiltedag was vooral mijn Einstein zelfje bijzonder actief: mijn nieuwsgierige geest die onophoudelijk zoekt naar nieuwe inzichten en grotere verbanden.

De wijsheid van mijn lichaam

Zo werd ik mij sterk bewust van de wonderbaarlijke rijkdom van mijn ademhaling. De tastbare wijsheid van mijn lichaam  dat weet wanneer het weer moet beginnen met inademen, hoe lang het moet inademen om dan na een kantelpunt de verse lucht niet krampachtig vast te houden, maar weer los te laten. Stel je voor dat mijn  lichaam zich zou gedragen als mijn denkende geest, die vaak denkt in termen van “niet genoeg” (niet goed genoeg, niet rijk genoeg, niet succesvol genoeg…) Dan zou mijn lichaam blijven inademen tot mijn longen barsten of zou het minstens de ingeademde lucht vasthouden en opeisen als een “verworven recht” (I, me, mine).

Ik las ergens dat Paul Ekman, de grote expert in de studie van emoties via de gelaatsuitdrukking, aanvankelijk zijn twijfels had bij de mindfulness oefeningen, tot hij besefte dat net het leren observeren van een basale lichaamsfunctie als de ademhaling, waar je verder nauwelijks invloed op hebt, je traint om ook het komen en gaan van je emoties, waar je evenmin invloed op hebt, te observeren zonder er meteen door meegesleurd te worden.

De Metanoia haven

Ik zag die dag 17 zeer verschillende mensen waarvan de meesten mekaar enkel oppervlakkig kennen, maar die alvast één zaak gemeen hebben: de discipline en de intentie om in stilte en respect voor mekaar te kijken naar hun binnenkant. Om even niet tijdelijk weg te vluchten in het doen, het plannen, het oplossen, het discussiëren.

Ik zag het beeld van 17 zeilbootjes die een dag lang in stilte liggen dobberen in de rust en de veiligheid van de Metanoia haven. Sommigen om de averij aan hun boot te repareren, anderen om oog in oog te staan met de vele zelfjes die zich (soms als verstekelingen die men nu pas ontdekt) in het ruim ophouden, anderen om de schijnbaar vertrouwde boot nog beter te leren kennen.

Om vijf uur verlieten we allen de Metanoia haven met bolle zeilen en met de intentie om de rust mee te dragen en te delen met de anderen die we zullen ontmoeten op de stormachtige Oceaan daarbuiten.

Struikelende zoekers?

Wat gaat er om in je geest als je op het eind van een chaotische dag als 22 maart in stilte gaat zitten?

Verdriet voor de onmenselijke pijn van de nabestaanden en de gekwetsten.

Verdriet en onbegrip voor wat mensen mensen kunnen aandoen.

En dan was ik enkel getuige vanop een veilige afstand, via radioberichten, tweets en televisiebeelden. Hoe beklemmend moet de pijn, de wanhoop en de woede niet zijn voor zij die er echt bij betrokken zijn?

Mens zijn?

Wellicht zijn er twee dingen die ons mensen van de meeste andere dieren onderscheiden: de goede vaardigheid om ons bewust te zijn van de gedachten, de emoties en het gedrag van onszelf en de anderen, en de kwaadaardige vaardigheid om er bewust een wellustig genoegen in te scheppen om de meest gruwelijke lichamelijke en psychologische pijn te veroorzaken bij de anderen.

Mededogen

Op zo’n moment is Tonglen misschien een zinvolle meditatie oefening?

Bij Tonglen adem je de pijn en het lijden van de anderen in en adem je mededogen en liefdevolle aandacht voor de anderen uit.

Verrast

Toen ik die oefening deed, was ik verrast toen mijn gedachten niet enkel uitgingen naar de honderden slachtoffers, maar toen plots ook de daders, hun moeders en vaders in mijn geest verschenen. Aanvankelijk voelde ik weerstand, tot geleidelijk de boodschap in mijn hoofd en mijn hart, ongepland van toon veranderde.

Struikelen

Bij het inademen voelde ik mededogen voor de struikelende zoeker die hier op dit stoeltje zit. Ik bedoel het goed, maar struikel soms over mijn onhandigheid, mijn onwetendheid, mijn onvolmaaktheid. Met verdriet, onbegrip en boosheid tot gevolg.

Bij het uitademen besefte ik dat ook de daders struikelende zoekers zijn, misleid door boosaardige gidsen, afgegleden op de morele ladder, overtuigd dat ze DE waarheid gevonden hebben.

Hopen

Ik hoop dat ik altijd een struikelende zoeker zal blijven en vrees de dag dat ik denk DE waarheid gevonden te hebben. Want wie denkt gevonden te hebben stopt met zoeken en wordt blind.

Toepassen

Ik neem mee voor om bij een moeilijke confrontatie met een gezinslid, vriend, collega of onbekende bij het inademen begripvol in gedachten te fluisteren: “Ik ben een struikelende zoeker”, en bij het uitademen de andere aan te kijken terwijl ik begripvol en zacht in gedachten fluister: “Jij bent een struikelende zoeker.”

Ik was in de zevende hemel

De prille, heerlijke lentezon nodigde me deze morgen uit voor een staande meditatie buiten in de tuin.

Ik start nooit een meditatie met het doel om te ontspannen, of een bijzonder gevoel te ervaren of om inspiratie te hebben voor een tekst. Ik start met de intentie om mij zo volledig mogelijk open te stellen voor het voelen van de ervaring van het moment. En zo werd ik mij stap voor stap bewust dat ik in dit  moment zeven dimensies kon ervaren. En uit dit doelloos bewustzijn is deze tekst geboren.

Aarde

Ten eerste was er het voelen van mijn beide voeten op de grond, gedragen door de aarde die er met haar moederlijke zwaartekracht voor zorgt dat ik niet weggeslingerd word in de ruimte.  Want hoewel ik het niet voel, weet ik dat de aarde niet alleen rond haar as draait, maar ook met een duizelingwekkende snelheid rond de zon roteert en dat de Melkweg waar de aarde deel van uitmaakt  eveneens rond haar as draait in een universum dat steeds verder uitdijt. (Na mijn meditatie heb ik de snelheden even opgezocht. Zet je schrap, want het zijn cijfers die je normaal gezien zouden moeten doen duizelen. Rotatiesnelheid ter hoogte van België: 1.000 km per uur; rotatiesnelheid rond de zon: 107.000 km per uur of 30 km per seconde; rotatiesnelheid van de Melkweg: 995.000 km per uur.  En ik maar denken dat ik hier stilsta. Waaruit blijkt dat de werkelijkheid veel rijker is dan ik met mijn zintuigen kan bevatten).

Zon

Ten tweede voelde ik aan de voorkant van mijn lichaam de tintelende, deugddoende warmte van de opkomende zon in het Oosten. Mijn nietige aardse lichaam staat in contact met een overweldigend hemellichaam dat letterlijk barst van de energie.

Wind

Ten derde voelde ik de koelte van de Noordoosten wind op mijn rug. Onzichtbaar en toch tastbaar. Welke lange weg heeft  die wind al afgelegd voor hij mijn lichaam beroert? Hoeveel landen en grenzen heeft hij overschreden om mij te bereiken?

Vogels

Ten vierde hoorde ik aan mijn linkerzijde het vrolijke gekwetter van de vogels en het koeren van de duiven in het bosje. Is hun melodie niet rijker en vooral authentieker dan veel van het gekwetter op Twitter?

Auto’s

Ten vijfde hoorde ik aan mijn rechterzijde het gezoem van de auto’s op de ringweg een eindje verderop. Mensen onderweg naar andere mensen. Met welk gemoed, met welke verwachtingen zitten zij in hun auto? Welke gesprekken voeren zij?

Hemel

Ten zesde was ik me bewust van de open, heldere, staalblauwe hemel boven mij. Eindeloos hoog en wijd.

Verbondenheid

Ten zevende was ik me bewust van de rijkdom van het voelen van al die sensaties in mijn lichaam. Ik voelde de verbondenheid met de aarde, de wind, de vogels, de auto’s, de hemel. Is dat niet de rijkdom van het leven?

Een nieuw begin

Dinsdag 8 maart

Ik zit op mijn kniestoel in mijn meditatiekamer en besef dat dit de laatste avond is samen met mijn pacemaker. Na acht jaar trouwe dienst, 70 keer per minuut, 24u op 24u, 7 dagen op 7 is de batterij bijna uitgeput. Hoogste tijd om te vervangen. Ik ben wat men noemt pacemaker dependent. Omdat mijn voorkamers al sinds 1996 chronisch fibrilleren heeft Pedro Brugada op 12 september 2001 –jawel, de dag na 9/11- de elektrische hoofdleiding in mijn hart doorgebrand. Een his-ablatie in het vakjargon. Sinds die dag ben ik een Duracell konijntje. Dit wordt mijn derde batterij.

Tijdens het zitten in de stilte, werd ik overweldigd door een gevoel van dankbaarheid, niet zozeer voor dat digitale wonderding, maar voor de mensen die het destijds hebben bedacht, geproduceerd, verkocht, getransporteerd, geplaatst … Wellicht een netwerk van ettelijke tientallen mensen. Zij hebben mijn tweede leven mogelijk gemaakt, waardoor ik niet meer gehinderd word door de beklemmende ritmestoornissen van de voorgaande jaren. Ik stuur een warm gevoel van liefdevolle vriendelijkheid naar hen allen.

Woensdag 9 maart
Normaal zou ik nu met de Metanoia Mindfulness Fellows de dag in stilte doorbrengen in de Stiltehoeve. Maar het leven trekt zich niet veel aan van onze plannen.

Ik ben op weg naar het OLV Ziekenhuis in Aalst. Door de rood-roze gloed van de opkomende zon lijkt het wel of er aan de hemel in het oosten een vreugdevuur ontstoken werd. Het is vandaag de negende, ik ben geboren in de negende maand, mijn his-ablatie gebeurde in de negende maand. Ik zou bijna -zoals John Lennon- geloven dat “number nine” mijn geluksgetal is. Net nu hoor ik op de radio dat sir George Martin overleden is.

“See you at the other side” zeg ik hoopvol tegen de anesthesist. Boem, alle licht is uit. Weg bewustzijn.

Ontwaken, vreemde stemmen, irritante tube in de keel, walgelijke smaak van chemische stoffen in de mond, gevoel dat de snijwonde tegentrekt. Dorst.

“Wakker worden, meneer Van Vooren, ’t is voorbij”, zegt de zorgzame verpleegster op de ontwaakkamer.

Het is niet voorbij, denk ik, dit is een nieuw begin.

Ik neem me voor om voortaan elke morgen met deze woorden te starten: “Dit is een nieuw begin.”