Van ozon (chemisch symbool O3) is bekend dat het een
desinfecterende werking heeft. Het wordt ook gebruikt voor het beschermen van
voorverpakte voeding, om sporen van gisten uit de lucht te verwijderen. Bovendien
beschermt de natuurlijke ozonlaag boven onze aardbol ons tegen een teveel aan
UV-stralen. Kortom: O3 heeft een
belangrijke beschermende functie.
Dat O3 ook nuttig is voor de geest, konden we gisteren
ervaren toen we ons met ons groepje bedrijfsleiders weer een dagje
onderdompelden in de stilte van het Rosarium in Bever. Met O3 bedoel ik dan
niet het chemisch element, maar wel de geesteshouding die we die dag hebben
getraind: Openhartig Omarmen wat zich hier en nu Ontvouwt.
Dat betekent dat we oefenen om met mildheid, zonder oordelen
of veroordelen, zonder afwijzen of hechten
te kijken naar wat er zich hier en nu in onze geest aanbiedt.
Als je dat doet, kan je drie belangrijke inzichten
ontdekken.
De achtergrondruis
In de zestiger jaren ontdekten de wetenschappers in de laboratoria
van Bell bij toeval dat het geluid en de warmte van de big bang (13,8 miljard
jaar geleden) nog altijd hoorbaar is in het universum. Dit noemt men de
kosmische achtergrondstraling. Ik heb me laten vertellen dat, als jij naar de
sneeuw op je televisiescherm kijkt, een klein deel van die dansende spikkels de
sporen zijn van die oerknal. Sindsdien
zeg ik nooit meer dat er is niets te zien is op televisie.
Als je de stilte binnentreedt zal je ontdekken dat er in je
geest ook een permanente achtergrondruis te horen is: het gevoel van onvrede,
onrust, omdat de dingen niet perfect zijn of niet lopen zoals wij zouden willen,
omdat wij zelf niet perfect zijn, omdat de anderen niet perfect zijn. In de
drukte en het lawaai van een doorsnee dag overstemmen en verdringen we dit
geruis. Maar het is er wel en het heeft een grotere invloed op hoe we ons
voelen en hoe we ons gedragen dan we beseffen.
De veranderlijkheid
Het tweede inzicht als je vanuit de stilte naar binnen kijkt
is het komen en gaan van gedachten (ik moet morgen eerst en vooral verder
werken aan mijn nieuw boek; ik mag de dingen die de meditatieleraar zonet
gezegd heeft zeker niet vergeten), gevoelens (vreugde bij het denken aan ons
vierde kleinkind dat vorige week geboren is, droefheid bij het besef dat de
overleden papa van mijn schoondochter dit niet kan meemaken) verlangens (straks
gaan we samen een glaasje champagne drinken; zijn die 45 minuten nu nog niet
voorbij?), lichamelijke ongemakken(mijn onderrug doet pijn, mijn hartritme is
weer onregelmatig), geluiden (het luiden van de kerkklok, het hoesten van mijn
buurman). Niets van dat alles is blijvend. Het is een permanente golfbeweging
van komen en gaan, intens en minder intens, eb en vloed.
Oncontroleerbaar
Het derde inzicht is dat ik zelf weinig of geen greep heb op
de achtergrondruis en op de veranderlijkheid. Er is geen sturende ik die de
touwtjes in handen houdt. Het is een automatische kettingreactie: het voelen
van mijn ritmestoornissen en de bijhorende onrust en duizeligheid (lichamelijke
sensatie) maakt me droevig (emotie) en
de bijhorende gedachte (je moet daar nu niet aan denken) is eigenlijk
nutteloos, want ik denk er toch aan. Als ik al zo weinig controle heb op mijn
innerlijke wereld, hoe wil ik dan controle hebben op de uiterlijke wereld? Dat
is misschien wel het meest ontnuchterende, het meest confronterende van de drie
inzichten.
Wat zich ontvouwt, ontvouwt zich, zonder dat daar ik daar
greep op heb. Het enige waar ik enige controle over heb is waar ik mijn
aandacht op richt en of ik die aandacht verrijk met ozon door Openhartig te Omarmen
wat zich hier en nu Ontvouwt. Niet eenvoudig. Maar dat is zo voor elke
training: of je nu je nu je biceps, je buikspieren of je uithoudingsvermogen
traint: het vraagt altijd inspanning. Hoewel ik me kan voorstellen dat, mocht
een vreemde het zaaltje betreden waar vijf mensen in lotus houding en met
gesloten ogen in een kring zitten, hij of zij zich niet kan inbeelden dat wij
ons aan het inspannen zijn.
Op de bodem van de
oceaan
Mocht er een toestel bestaan dat het breingeruis in geluid en
beeld kan omzetten, dan zouden we ons aan de zee wanen: met het gedreun van de
golven en de wind in de achtergrond, Omarmt het blanke strand van onze aandacht
Openhartig hoe eb en vloed zich Ontvouwen. Het strand staat in verbinding met de
bodem van de oceaan en daar heerst altijd gemoedsrust, ongeacht hoe wild de
storm ook tekeer gaat aan de oppervlakte.
Het deed weer deugd om enkele uren op het strand te zitten
en contact te maken met de bodem. Het deed extra deugd omdat ik er niet alleen
zat, maar me omringd voelde door mensen die me Openhartig Omarmden.
