Biedt mindfulness een vierde weg bij stress?

De drie bekende reacties bij stress zijn: vechten, vluchten of verstijven. Ze hadden elk hun nut in de miljoenenjaren evolutie van onze soort. Deze stressrespons is vooral zinvol als je fysieke integriteit bedreigd wordt (door een wild dier of een vijandige stam of een aanstormende auto) en als deze stressreactie bovendien van korte duur is. 

Ons systeem is immers gebouwd voor pieken van kortdurende stress,

 niet voor stress die uren, dagen en weken aanhoudt.

Bij veel van onze hedendaagse (westerse) stresssituaties zijn deze drie reacties weinig zinvol omdat we zelden nog met levensbedreigende situaties geconfronteerd worden. Bovendien zorgt onze denkende geest ervoor dat de stresssituatie niet alleen verkeerd ingeschat wordt maar ook dat ze, door het malen van onze gedachten en onze verbeelding, langer aanhoudt dan nodig.

Dat is één van de nadelen van het feit dat wij een neocortex hebben. Maar datzelfde brein kunnen we trainen om bewust een vierde route te ontwikkelen: niet vechten, vluchten of verstijven, maar verzoenen en verruimen; met een milde, openhartige aandacht kijken naar wat er echt gebeurd en zo de reactie van onze denkende geest herkaderen en modereren. 

Vanuit een evolutionair perspectief is deze vierde route piepjong. 

Daardoor is het geen automatisme in ons brein zoals de drie andere routes dat wel zijn. Dit vierde pad vraagt een bewuste keuze, discipline en wilskracht om ons brein te trainen zodat we dit bevrijdende neurologisch pad kunnen ontwikkelen versterken.