Wat zijn de dominante leestekens in je dialoog?

Ik bedoel: zowel in de dialoog met jezelf als met de anderen. Zonder het goed te beseffen leven we namelijk allemaal met een soort Michel Wuyts of José De Cauwer in ons hoofd: een onophoudelijk kwetterende commentaarstem bij de wedstrijd van het dagelijkse leven.  Een dag in de stilte helpt om je bewust worden van die stem en van het feit dat ze NIET de wedstrijd is. In de stilte oefen je ook het bedienen van de volumeknop om de stem te dempen en de wedstrijd te ervaren zoals hij zich ontvouwt, van moment tot moment.

Bij de start van onze Stiltedag zei iemand dat de stiltemomenten de komma’s is zijn in onze zinnen. Dit bracht mij op het  idee om enkele van de favoriete leestekens van de commentaarstem in mijn hoofd en in mijn dialoog met anderen te onderzoeken.

Het uitroepteken!

Johan Anthierens noemde dit ooit “de champetter onder de leestekens.” Het roept bij mij het beeld op van een matrak. Je vindt het op allerhande verbods- gebods- en waarschuwingsbordjes: van “Deur Toe!!” over “Honden aan de leiband!!!” Het is de strenge stem van het afkeuren, het veroordelen. Je voelt de boosheid en de voldoening waarmee de schrijver op zijn toetsenbord hamerde!!!!!

Mijn oordelende stem is een sterk ontwikkelde, luide en vrij dominante stem. Deze reflexmatige stem is een erfenis van mijn verre voorvaderen. Zij die de gevaren zonder verpinken konden inschatten, hadden de grootste kans om te overleven. Het grote nadeel van deze eertijds nuttige reflex is dat mijn brein ook vandaag nog sterk de neiging heeft om voorrang te geven aan het dramatische, het bedreigende, het oordelende en veroordelende.

Dit zorgt ervoor dat mijn aandacht onweerstaanbaar aangezogen wordt door het kleine vlekje op het voor de rest witter-dan-witte hemd van mijn tafelgenoot.

De bedenkers van de koppen in de nieuwsberichten zijn meesters in het bespelen van deze “negativity bias” van mijn brein. Om de schijn van de beschaving hoog te houden wordt het uitroepteken gewoonlijk gecensureerd in de lay-out. Het staat er niet, maar toch hangt zijn schaduw over de tekst. Je voelt dat het er wel was bij het schrijven.

Het vraagteken?

In tegenstelling tot het strakke, rechtlijnige uitroepteken presenteert het vraagteken zich met een elegante, sierlijke zelfs speelse boog. Het is het teken van het onderzoeken, het twijfelen, het niet weten, de nieuwsgierigheid. Het is het vraagteken dat mij op het mindfulness pad heeft gebracht.

Waarom heb ik stress? Wat kan ik doen om beter om te gaan met mijn stress? Of op een nog dieper niveau: wat wil ik bereiken met mijn leven?

De dubbele punt:

Dit is het favoriete leesteken van copywriter Mark Van Bogaert, een van de docenten met wie mijn Direct Marketing Institute destijds jarenlang heeft samengewerkt. Het kondigt aan dat wat erna volgt belangrijk is. De dubbele punt zet de rest van de zin als het ware op een piëdestal. “Ik kijk naar Linda en besef: zij is de vrouw van mijn leven.” De dubbele punt is een paukenslag of, om in de meditatietraditie te blijven, de gong. Het doet je kijken en luisteren met verscherpte aandacht.

De komma

Dit zijn de korte pauzemomenten, de mini-stiltes, die zowel de spreker als de luisteraar toelaten om even op adem te komen. Waardoor de dialoog begrijpelijker wordt.

De punt

Het compactste onder de leestekens zorgt voor structuur en daardoor voor overzicht en rust kijk maar hoe jij deze paragraaf ervaart waarin ik bewust alle punten en komma’s heb weggelaten dat zorgt wellicht voor enige verwarring of minstens voor wat onrust de punt wijst bij voorkeur op het einde van een gedachte of gebeurtenis het is een moment van afronden van landen

In een meditatiesessie is de punt het moment waarop we een gedachte loslaten. Ze laten gaan. Om niet meegesleurd te worden in de gedachtestroom.

Het beletselteken…

Dit is het moment waarop we ruimte bieden aan de andere, om zijn of haar verhaal toe te laten. Vul zelf maar in…

De punt komma;

Dit is een tweeslachtig leesteken: noch punt, noch komma. Daarom dat ik dit leesteken zelden gebruik. Ik verkies het origineel: of de punt, of de komma.

De witruimte

Ik weet niet of de witruimte volgens taalkundigen officieel als een leesteken aanzien wordt. Watikwelweetisdatdithetkrachtigsteinstrumentisineendialoog. Niet enkel de witruimte tussen de woorden en zinnen is belangrijk. Ook en vooral de witruimte tussen de regels en paragrafen. Hoeft het ons te verbazen dat we in de digitale wereld in de namen van websites (de zogenaamde url) en in de hastag (#) op twitter geen witruime mogen gebruiken? De digitale wereld beschouwt witruimte als zinloze leegte die opgevuld moet worden, 24 uur op 24 uur, 7 dagen op 7. De digitale stopverf die onze geesten verstikt.

Ik grijp even terug naar de cursus dialoog marketing van mijn leermeester Siegfried Vögele: zijn advies was om een paragraaf bij voorkeur niet langer te maken dan zeven regels (niet zeven zinnen). Om dan een witregel te laten. Bovendien gaf hij als raad om de belangrijkste paragraaf integraal te laten inspringen, omdat die extra witruimte zorgt voor extra aandacht. Zoals deze paragraaf bewijst.

Witruimte is de Edele Stilte, het Zwangere Niets, dat potentieel alles kan bevatten en net daarom zo krachtig is. Hoe groter de witruimte hoe krachtiger. De korte versie is de symbolische minuut stilte waarmee Sting zijn concert in de Bata’clan begon. De iets langere versie zijn de acht en een halve uur stilte (van 9u tot 17u30) die we om de zes weken intensief oefenen in de Stiltehoeve Metanoia.

Ik begrijp best dat veel mensen afgeschrikt worden door de stilte, wellicht omdat ze onbewust bang zijn om alleen met zichzelf samen te zijn. In stilte stilstaan en niets anders doen dan naar binnenkijken, naar de commentaarstem en de leestekens in je geest: het vraagt moed en geduld. Je kan er proberen over schrijven. Je moet het vooral zelf ervaren.