maandag 13 oktober 2014

Ik kwam, zweeg en overwon


Deze woorden van Christiane C. las ik vorige donderdag in het gastenboek van de Stiltehoeve Metanoia.
We kwamen er met acht mensen samen voor de tweemaandelijkse Stiltedag van Itam. Ik heb alvast de eerste twee stappen geoefend (ik kwam en ik zweeg). Of ook de derde stap (ik overwon) gelukt is laat ik in het midden. Is de overtuiging dat er “iets” of “iemand” moet overwonnen worden net niet de kern van veel van onze problemen?

Hoezo: overwinnen?

Zowel tijdens het zitten als het stappen heb ik opgemerkt dat mijn creatieve geest weer volop aan het schrijven en bedenken was. Met tussenpozen van verlangen (naar de bevrijdende bel, naar de maaltijd) en herinneringen (aan toen we hier in augustus gedurende vier dagen intens hebben getraind.) Moet die creatieve, verlangende, herinnerende geest echt overwonnen worden om rust te vinden? Of volstaat het dat ik die geestelijke bezigheden gewoon opmerk en er met mildheid naar kijk? Zonder te vechten of me te verzetten? Zonder me te laten meeslepen of me te hechten? Gewoon het opmerken, zoals ik mijn ademend lichaam opmerk. Gewoon opmerken zoals ik de bewegingen van het stappen opmerk?

Is dat niet de essentie, de aandacht-SOM van deze praktijk: aandacht met Stabiliteit, Openhartigheid en Mildheid? Zonder stabiliteit is de geest onrustig, niet gefocust. Zonder openhartigheid is er verzet tegen wat er nu is. Zonder mildheid is er boosheid en teleurstelling omdat ik nog niet goed genoeg ben, nog niet geliefd genoeg, nog niet creatief genoeg, nog niet….

Op de muur boven mijn pc hangt een spreuk van Nin Sheng:

“Alles wat volledig wordt aanvaard brengt je naar vrede,
ook de aanvaarding dat je niet kunt aanvaarden, dat je je verzet.’

Dus, misschien was het beter om te schrijven: “Ik kwam, ik zweeg, en aanvaarde”?

Niets voor mij ?

Ons groepje van acht bestond uit vijf nieuwkomers, allemaal dames, terwijl tot op heden onze Stiltedagen meestal vrij mannelijk waren, op twee moedige dames na.
Een van de nieuwkomers was een psychologie studente die haar stage doet bij Itam. Terwijl alle anderen tijdens het afsluitend moment vertelden dat ze de Stilte hadden  ervaren als verhelderend, bevrijdend en ontspannend, slaakte deze jonge dame een zucht van verlichting. Ze was enerzijds wel trots dat ze het had volgehouden, anderzijds voegde ze er meteen aan toe: “Ik ben blij dat ik weet wat mindfulness is, maar dit is echt niets voor mij.”
Het is maar zeer de vraag of zij echt weet wat mindfulness is?

Bored out?

Het was een gewaagde stap van Björn om een stagiaire, zonder enige meditatie-ervaring meteen in dit stiltebad te gooien.
Dergelijke intense beoefening is pas haalbaar (en zinvol) als men er zelf heeft voor gekozen. Het helpt als er een onderliggende motivatie is: hinderlijke stress, burn-out, emotioneel of lichamelijk lijden….
Op de terugweg in de auto zei het meisje me: “Ik ben perfect gelukkig, dus ik heb dat niet nodig. Ik heb het overleefd door voortdurend te denken aan mijn verjaardagsfeestje van morgen.”

Terwijl ik begrijp wat ze bedoelt, vrees ik dat net daar het sluimerend gevaar zit. De jongeren willen genieten, bewegen, gelukkig zijn. De middelen en mogelijkheden zijn bijna onuitputtelijk. Zonder kicks is men bored out. Alleen: hollen van kick naar kick is afmattend, plus de volgende kick moet liefst nog intenser zijn dan de vorige. Je wil vliegen op de vleugels van Red Bull. Maar Red Bull geeft je geen vleugels. (Ik las in de krant dat enkele misnoegde Amerikanen naar de rechter gestapt zijn omdat de slogan vals en onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd is.)

Is de grote uitdaging van de mens net niet om te leren om te gaan met ongelukkig zijn, met het de neerwaartse emotionele spiraal als je vleugels het begeven? Als je met Stabiele, Openhartige en Milde aandacht kan kijken naar je ongelukkige gevoelens en gedachten, zet je de stap naar het bevrijdende geluk, weg van het verslavende kick-geluk.

Bevrijden van het zitkussen?

Door het aanleren en beoefenen van mindfulness (of SLOW’en zoals ik het graag noem) te beperken tot zit- en stapmeditatie sluiten we wellicht een aantal mensen uit om deze mooie praktijk te ontdekken. Het lijkt me een goed idee om  jongeren te leren hoe je je mindfulness kan aanscherpen tijdens het muziek beluisteren, muziek maken, zingen, dansen, joggen, zwemmen, paardrijden, schilderen, wandelen, enz.


Het is misschien tijd dat we mindfulness bevrijden van het zitkussen?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten