Meer tijd voor jezelf?

Dit echt gebeurd verhaal las ik in het boek The Miracle of Mindfulness van Tich Nhat Hanh. 

Het heeft in elk geval mijn  visie op “tijd voor mezelf” in een ander daglicht geplaatst.

Then Allen said, “I’ve discovered a way to have a lot more time. In the past, I used to look at my time as if it were divided into several parts. One part I reserved for Joey, another part was for Sue, another part to help with Ana, another part for household work. The time left over I considered my own. I could read, write, do research, go for walks.

But now I try not to divide my time into parts anymore. I consider my time with Joey and Sue as my own time. When I help Joey with his homework, I try to find ways of seeing his time as my own time. I go through his lessons with him, sharing his presence and finding ways to be interested in what we do during that time. The time for him becomes my own time. The same with Sue. The remarkable thing is that now I have unlimited time for myself!”

Bron: The Miracle of Mindfulness, Tich Nhat Hanh, Rider Books 2008

Ben jij een riviermens of een kanaalmens?

Riviermensen meanderen en kronkelen door het landschap, soms snel en woelig, soms traag en sloom al naargelang het landschap dat zich aandient. Bij haar vertrek kent de rivier noch haar pad, noch haar eindpunt. Haar doel is het ontdekken, bewonderen en bevloeien van het landschap: voedsel voor het riet, de bomen en het gras, rustplaats voor de eendjes, broedplaats voor de vissen en de kikkers, lavend water voor mens en dier. De rivier deelt haar levende water met de wereld.

Kanaalmensen stoten ongeduldig rechtdoor, in oevers van beton, volgens een nauwkeurig uitgekiend plan, met slechts een doel: de weg naar het einddoel korter maken. Snel en zonder omwegen. Obstakels in het landschap worden afgegraven, desnoods verpulverd met dynamiet. Het landschap is een werktuig in dienst van de weg.

Soms zijn er momenten waarop riviermensen blij zijn dat ze kanaalmensen ontmoeten omdat de situatie op dat moment een daadkrachtige, doelgerichte ingreep vereist. Soms zijn er momenten waarop kanaalmensen blij zijn dat ze even kunnen mee meanderen met de riviermensen om in vrede en rust door het landschap te drijven.  Hoedanook: door beiden vloeit hetzelfde water.

Leven in drie dimensies

Verwachting, beleving en herinnering. Dat zijn de drie dimensies waarbinnen elk leven zich afspeelt.

De verwachting is de dimensie waarin het ongeboren moment vorm krijgt in je fantasie: je boetseert met je geestesoog de beleving waarop je hoopt of die je vreest. Afhankelijk van de aard van die verwachting is er verlangen en vreugde of afkeer en angst. De verwachting is eindig. Ze houdt op op het moment dat de beleving tot leven komt. Als de verwachting zich ontpopt tot  beleving kan je dit ervaren als teleurstelling, blijdschap of opluchting.

De beleving is de dimensie van de realiteit: soms ben je enkel een toeschouwer die het gebeuren ondergaat, soms ben jij een acteur die mee het gebeuren stuurt. De beleving is voorbijgaand, dus eindig. Als je ze hebt gemist is ze voor goed voorbij. Door de kwaliteit van je aandacht bepaal jij mee hoe intens jij de beleving ervaart. Soms ben je enkel een toeschouwer die vol ongeloof aanschouwt wat er gebeurt, zonder dat het op dat moment echt tot je doordringt. Soms ben je helemaal in de ban van de beleving, zijn je lichaam en je geest een met de flow. Vaak gebeurt het dat je de beleving totaal gemist hebt, omdat je met je aandacht nog teveel bij de verwachting was of omdat je wegdroomde in de herinnering van andere gebeurtenissen.

De herinnering is het opnieuw opvoeren, het opnieuw opwarmen van de beleving. Of ten minste van de (veelal vertekende) sporen die in je geest zijn blijven hangen. Daardoor is de herinnering vaak onbetrouwbaar. Sommige herinneringen blijven echter plakken in je geest. De herinnering bepaalt welke melange van emoties je ervaart: spijt, boosheid, en wroeging of blijdschap, dankbaarheid en verwondering?

De herinnering is (mogelijks) eeuwig. Soms heb je een andere gebeurtenis (= beleving) nodig om een ondergesneeuwde herinnering weer tot leven wekken.

Het boeiende is dat die drie dimensies, verwachting, beleving en herinnering zich altijd en enkel in het nu moment kunnen manifesteren, binnen de ruimte die jij met je aandacht creëert. Dus in die zin bestaat je leven enkel uit aandachtige beleving.

Het was een vrijdagavond vol verrassingen

Maanden geleden heb ik toegezegd om een lezing te houden in het Boeddhistisch Centrum Ehipassiko in Antwerpen. Paul van hooydonck had het een paar keer zo vriendelijk gevraagd dat ik uiteindelijk niet meer kon weigeren. Plus: ik was zelf ook wel benieuwd om een nieuwe stap te zetten op mijn pad als Spirituele Zwerver.

Ik voelde me als een misdienaar die gevraagd wordt om een conferentie van kardinalen toe te spreken, of -om het met een meer actueel beeld te schetsen- als een hobbykok die mag optreden voor Jeroen, Piet en Peter. Wat kan ik die mensen die vertrouwd zijn met de boeddhistische filosofie nog bijbrengen, vroeg ik me af. Paul stelde me gerust: enkel een klein deel van de deelnemers zouden ervaren mediterenden zijn.

Connecting the dots

Bij de voorbereiding besliste ik om mijn lezing over “Meer SLOW, minder stress” te beginnen met een inleidend verhaal. Ik liet me daarbij inspireren door de magistrale Stanford commencement speech van Steve Jobs. (Als je die nog niet hebt beken op youtube, doe dat dan onverwijld. Ik beloof je 20 minuten authentieke, inspirerende levenswijsheid.) In die speech vertelt Steve over zijn eigen pad samengevat in drie thema’s: connecting the dots, love and loss en death. Ik zou me beperken tot “connecting the dots” om aan te tonen dat het pad dat ik nu volg, onbewust al aanwezig was in wat ik daarvoor heb gedaan, zowel professioneel als privé.

Met de nieuwe powerpoint op mijn pc – en een koffer vol boeken om die avond te verkopen, want het Boeddistisch centrum betaalt de sprekers enkel een kleine symbolische vergoeding - nam ik de trein naar Antwerpen. Ik was veel te vroeg ter plaatse: tijd dus om in de buurt (die ik totaal niet kende) op zoek te gaan naar een terrasje. Het was immers een aangename septemberavond. Zo belande ik op het Dageraadplaats: een ware ontdekking, deze bruisende plek vol spelende kinderen, keuvelende ouders -met en zonder hoofddoek- en een overdaad aan drukbezette terrasjes.  Doordat ik ja gezegd had op de uitnodiging van Ehipassko zat ik hier, ongepland en met een glaasje Bionade in de hand, het leven van de grootstad vanop een aftand te aanschouwen: heerlijk. Het spektakel van geluiden, kleuren, lijven en gezichten bracht me in een soort zenachtige toestand. Ik dacht zelfs even dat ik op Washington Square zat in New York .

Aangekomen in het Boeddhistisch centrum werd ik vriendelijk begroet en begeleid naar het zaaltje op de derde verdieping. Uit de Cd-speler weerklonken de repetitieve klanken van monotone mantra’s. De zaal vulde zich langzaam met een zestigtal zwijgende mensen. Ik was blij verrast door de grote opkomst op deze nazomerse vrijdagavond.

Om 20u precies stopte Paul de Cd-speler en was er 10 minuten stilte alvorens ik kort werd ingeleid. Wat een contrast met de context van mijn vorige speech, een week eerder, in de gebouwen van Flanders Expo. Toen weerklonk bij de start de opzwepende song Happy van Pharrell  Williams door de speakers, terwijl de mensen luidruchtig zaten te praten en misschien al uitkeken naar de afsluitende netwerkborrel.

Totaal anders hier in Antwerpen. In een serene sfeer van rust en stilte mocht ik mijn verhaal brengen. Het koste me meer moeite dan gewoonlijk om in interactie te komen met de toehoorders. Als ik weinig of geen respons krijg van mijn publiek voel ik me altijd wat onzekerder. Gelukkig was ik me bewust van die onzekerheid en kon ik ze ook de nodige ruimte laten. Zo kon ik wellicht vermijden dat ik aan overacting zou doen om toch maar reacties te “voelen”. Want misschien voelen die mensen zich net goed in hun rol van zwijgzame toehoorders?

Die avond drong het (opnieuw) tot me door hoe een lezing altijd een fifty-fifty gebeuren is. De ene helft hangt af van je eigen voorbereiding, de andere helft van de context. De ruimte, het licht, de temperatuur, de geur, de sfeer in de zaal, wat er voorafgegaan is of wat er nog volgt, de verbinding (of het ontbreken ervan) tussen de toehoorders: allemaal factoren waar je als spreker geen invloed op hebt maar die wel bepalend zijn voor de “sfeer” waarin je werkt. Ik besef dat ik ongetwijfeld nog moet zoeken en groeien om de juiste balans te vinden om als enterTrainer een dergelijk meer ingetogen thema te behandelen.

Stay hungry, stay foolish.

Je bent nooit te oud om te groeien en te leren.

De laatste verrassing die avond was een toevallige ontmoeting toen ik om 22u10 plaats nam op een bank op het perron in Berchem station. Wellicht had ik onbewust een zucht gelaten toen ik mee neerzette: de vermoeidheid van de lezing in combinatie met de voettocht, het sleuren met de koffer van de Korte Altaarstraat over de Draakplaats, door de prachtige Cogels-Osylei naar het station plus het feit dat ik op een paar minuten na de trein van 22u08 naar Gent gemist had.

“Het was blijkbaar ook een lange dag voor jou,” zei het meisje dat naast mij op de bank zat. Die woorden van mededogen raakten me en er ontstond een kort gesprekje. Zij was pas een week  aan de slag als stagiaire bij een selectiebureau in Brussel. Lange dagen: om 6u30 op weg en meestal pas om 20u30 terug thuis. Haar eerste ervaring met de bedrijfswereld was ontnuchterend. Vanavond had ze zich in Brussel Noord van trein vergist waardoor ze  nu via een omweg in Berchem een trein terug naar Mechelen moest nemen. Ze sprak zo spontaan en vanuit het hart. Toen ze opstond om haar trein te nemen gaf ik haar een boek uit mijn koffer. Ik zag dat ze bij het plaatsnemen op de trein meteen in het boek begon te bladeren. Toen de trein het station uitreed stak ze haar duim naar me op. De dankbare glimlach op haar gezicht deed alle vermoeidheid uit mijn lichaam wegvloeien. ’s Anderendaags kreeg het gezicht ook een naam toen ze me via LinkedIn vroeg om te connecteren.

Ik heb onlangs op TED een lezing gehoord waarin iemand vertelde dat elke schijnbaar banale ontmoeting de kiem bevat om een betekenisvolle ontmoeting te zijn. Denk maar aan de mooie verhalen die Arnout Houben weet te sprokkelen in zijn weg naar Compostella. Doordat ik “ja” gezegd heb op de uitnodiging van Ehipassiko en zo mijn comfortzone heb verlaten, heb ik die vrijdag drie mooie verrassingen beleefd.