Facebook: een digitale strooppot?
Hoe ’s werelds grootste database gebruik/misbruik maakt van
drie menselijke zwaktes.
In de jaren tachtig beleefden de direct marketingcongressen
en -symposia annex beurzen echte hoogdagen. De Britten hadden hun event in
Wembley, de Duitsers in Wiesbaden, de Italianen in Milaan, de Nederlanders in
Maastricht, de Fransen in Parijs en de Aussies in Darling Harbour, Sydney.
DM hoogmis
Maar er was maar één echte DM-hoogmis en dat was het
International DM Symposium in Montreux. Op het toppunt midden de jaren tachtig kwamen
elk jaar in april een paar duizend DM-professionals afgezakt naar de oevers van
Lac Leman. Tot grote vreugde van de hoteliers, restaurateurs, barhouders en
Walter Schmidt, de organisator. Ik heb me laten vertellen dat dit voor de
lokale middenstand het meest rendabele event was qua besteding per deelnemer. De
Finnen kwamen zelfs met vliegtuigen vol om er te genieten van de eerste
lentezon en van de naar hun normen goedkope alcohol. (Na twaalf uur ’s nachts
werd Harry’s Bar in het Montreux Palace Hotel zelfs omgedoopt tot de Finse
Ambassade.) Wat Cannes is voor de reclamewereld, was Montreux voor de
DM-wereld. Ik zeg wel: was, want niet alleen het prestigieuze Symposium in Montreux
is ter ziele gegaan, ook Wembley, Wiesbaden, Milaan en Maastricht zijn verzwolgen
in de nevelen van de (veranderde) digitale tijden.
Een droom in Montreux
Het was in Montreux dat ik op een avond met een Whiskey Sour
in de ene hand en een sigaar in de andere (ja, ik rookte toen nog pijp en af en
toe een goede sigaar) in Harry’s bar zat te filosoferen met mijn Amerikaanse
collega Peter Rosenwald, toen hoofd van Wunderman Worldwide. We droomden dat er
misschien ooit een dag zou komen dat er wereldwijd maar één database meer zou
zijn, waarin we alle prospecten zouden terugvinden. Maar, voegden we er nuchter
aan toe, dat zal ongetwijfeld een droom blijven, want het verzamelen van de
gegevens, de data-entry en vooral het up-to-date houden zou een fortuin kosten.
Nu, amper dertig jaar later, bestaat die database weldegelijk. Ze heet Facebook
en de data-entry en data-update kosten niets, want de consumenten doen het gewoon
zelf. Zeer genereus, met woord en beeld, met veel plezier en zeer frequent.
Aandacht en
nieuwsgierigheid
De strooppot van Marc Zuckerberg is zo in trek omdat hij
dankbaar gebruik/misbruik maakt van twee zeer menselijke zwakheden: enerzijds de
honger van ons ego naar aandacht en anderzijds onze grenzeloze nieuwsgierigheid.
Wat die eerste zwakte betreft: het blijft me verbazen hoe groot de drang is van
mensen om aan de wereld te laten weten in welk hotel/restaurant/bar ze zich nu weer
bevinden, met wie ze daar zijn, wat ze gegeten of gedronken hebben en wat ze
daarvan vinden. Zelf voel ik niet meteen die drang om mijn leven te etaleren op
dit soort forum, maar ik laat me wel meeslepen door die andere menselijke zwakte:
mijn nieuwsgierigheid. Ik ben dus een Facebook gluurder. Af en toe druk ik dan
op de like-knop, zoals een schoothond likjes uitdeelt om zijn baasje te
behagen, zo wil ik mijn “vrienden” behagen (en soms ook troosten of
bemoedigen). Met als gevolg dat ik op mijn beurt door Facebook begluurd word want
mijn “likjes” laten een digitaal spoor na. Bovendien heb ik onlangs online een
product besteld dat ik op Facebook zag. Dus Zückerberg gebruikt ook nog een
derde menselijke zwakheid: de verleiding tot impulsaankopen. Kortom: het is bij
Facebook zoals in Las Vegas: the casino always wins. En ik weet op dit moment
niet goed wat de gevolgen zijn van zo’n machtig en rijk casino voor onze
samenleving.
